13 października 2022 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (dalej „Ustawa”). Poniżej przedstawiamy najistotniejsze zmiany w nowym prawie i wskazujemy na ich możliwe konsekwencje. W naszej opinii część nowych postanowień może być problematyczna np. dla zarządów spółek zależnych.
Prawo holdingowe
W celu uregulowania prawa holdingowego Ustawa wprowadza definicję „grupy spółek”, składającej się ze spółki dominującej i spółek zależnych.
Spółki należące do grupy spółek mają kierować się wspólną strategią gospodarczą (interesem grupy spółek). Utworzenie grupy jest warunkowane podjęciem uchwały przez wspólników spółki zależnej oraz ujawnieniem tej okoliczności w Krajowym Rejestrze Sądowym.
W ramach nowelizacji zostały wprowadzone mechanizmy umożliwiające podmiotowi dominującemu sprawowanie jednolitego kierownictwa nad spółką lub spółkami zależnymi. W wypadku zawiązania grupy, spółka dominująca będzie miała możliwość wydawania spółkom zależnym wiążących poleceń, a odmowa ich wykonania będzie możliwa tylko w określonych przypadkach.
Ponadto, podmiot dominujący będzie ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą wobec spółki zależnej za szkodę, która została wyrządzona wykonaniem przez spółkę zależną wiążącego polecenia i która nie została naprawiona w terminie wskazanym w takim poleceniu. Dodatkowo będzie także ponosić odpowiedzialność względem wierzycieli spółki zależnej.
Ustawa wzbudza wiele kontrowersji, a środowisko prawnicze wskazuje na szereg problemów wynikających z wprowadzanych zmian. Przede wszystkim na marginalizację roli zarządów spółek zależnych oraz rozmycie odpowiedzialności za szkody wyrządzone w spółce, w związku z wprowadzeniem instytucji wiążącego polecenia.
Nowe przepisy dotyczące organów spółek
Nowelizacja wprowadza również nowe narzędzia dla rad nadzorczych, które zdaniem ustawodawcy mają zapewnić sprawowanie bardziej efektywnego nadzoru korporacyjnego. Najważniejsze zmiany w tym zakresie obejmują:
- Obowiązek udzielenia przez zarząd określonych informacji radzie nadzorczej z własnej inicjatywy, bez dodatkowego wezwania,
- Prawo wyboru doradcy rady nadzorczej, w celu zbadania określonej sprawy dotyczącej działalności spółki lub jej majątku oraz przygotowania określonych analiz oraz opinii
- Obowiązek uzyskania zgody na zawarcie transakcji o znaczącej wartości ze spółką dominującą, spółką zależną lub spółką powiązaną
- Poszerzone możliwości żądania informacji i dokumentów, m.in. od zarządu i pracowników spółki
- Poszerzone obowiązki sprawozdawcze wobec wspólników i akcjonariuszy (składanie corocznych sprawozdań rady nadzorczej za poprzedni rok obrotowy).
Nowelizacja w sposób jednolity oraz kompleksowy reguluje także kwestie obowiązku protokołowania posiedzeń zarządów i rad nadzorczych spółek kapitałowych, a także treści tych dokumentów.
W nowelizacji sprecyzowana została również kwestia ustalenia momentu wygaśnięcia mandatu w związku z upływem kadencji członków zarządów lub rad nadzorczych.
Zgodnie z nowymi przepisami w przypadku powołania na okres dłuższy niż rok, mandat wygasa z dniem, w którym odbyło się zgromadzenie wspólników zatwierdzające sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji. Kadencję zaś oblicza się w pełnych latach obrotowych. Ustawodawca umożliwia jednak odmienne uregulowanie ww. kwestii w umowie lub statucie spółki.
Business Judgement Rule
Jedną z istotnych zmian jest także wprowadzenie do KSH zasady biznesowej oceny sytuacji (Business Judgement Rule). Zasada ta funkcjonowała dotychczas w orzecznictwie i doktrynie, a jej wprowadzenie do treści KSH ma na celu zapewnienie ochrony członkom zarządów i rad nadzorczych w przypadku, gdy podjęte przez nich decyzje (pomimo zachowania należytej staranności) doprowadziły do wyrządzenia spółce szkody. W takim wypadku będą musieli wykazać, że ich decyzje podejmowane były w granicach uzasadnionego ryzyka biznesowego oraz w oparciu o adekwatne do okoliczności informacje.
W związku z tym działania organów będą oceniane nie tylko przez pryzmat rezultatów, ale także z perspektywy prawidłowości trybu podejmowania decyzji. W tym kontekście jeszcze większego znaczenia mogą nabrać operaty czy opinie prawne profesjonalnych podmiotów.
Jak możemy pomóc?
Na podstawie przeprowadzonych analiz zmian w kodeksie spółek handlowych wypracowaliśmy konkretne rozwiązania, które ułatwią przedsiębiorcom dostosowanie swoich struktur do nowych regulacji. Pomożemy również we wszelkich czynnościach, których celem jest wdrożenie znowelizowanych przepisów i odpowiemy na wszystkie pytania w tym zakresie.
Masz pytania? Skontaktuj się z autorami
Zobacz też
Projekt nowelizacji Kodeksu Spółek Handlowych
Nowelizacja Kodeksu Spółek Handlowych – Business Judgement Rule i interes grupy spółek