13 października 2022 r. wejdzie w życie ustawa o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (dalej „Ustawa”). Spółki, zwłaszcza te działające w oparciu o umowę o zarządzenie pomiędzy spółką dominującą a spółką zależną, będą musiały dokonać pewnej reorganizacji swoich struktur, aby dostosować się do nowych przepisów.
Jakie są najistotniejsze zmiany, które wprowadza Ustawa?
- Uregulowanie kwestii prawa holdingowego
- Wprowadzenie definicji „grupy spółek” – spółki dominującej i spółek zależnych
- Mechanizmy umożliwiające spółce dominującej sprawowanie jednolitego kierownictwa
- Business Judgement Rule – ocena działań członków zarządów i rad nadzorczych
- Nowe narzędzia rady nadzorczej umożliwiające bardziej efektywny nadzór korporacyjny
Regulacja prawa holdingowego
Ustawodawca wskazuje, że podstawowym celem Ustawy jest uregulowanie kwestii prawa holdingowego (prawa grup spółek, prawa koncernowego). Innymi słowy – ustanowienie relacji między spółką dominującą a jej spółkami zależnymi, w sposób uwzględniający interes wierzycieli, członków organów oraz drobnych wspólników (akcjonariuszy) spółki zależnej.
Interes grupy spółek
Ustawa wprowadza definicję „grupy spółek”, która składa się ze spółki dominującej i spółek od niej zależnych. Spółki należące do „grupy spółek” mają kierować się wspólną strategią gospodarczą (interes grupy spółek).
Wprowadzone zostaną także mechanizmy umożliwiające spółce dominującej sprawowanie jednolitego kierownictwa nad spółką lub spółkami zależnymi.
Spółka dominująca będzie miała możliwość wydawania spółkom zależnym wiążących poleceń, a odmowa ich wykonania będzie możliwa tylko w określonych przypadkach.
Ponadto, spółka dominująca będzie ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą (opartą na zasadzie winy) wobec spółki zależnej za szkodę, która została wyrządzona wykonaniem przez spółkę zależną wiążącego polecenia i która nie została naprawiona w terminie wskazanym w takim poleceniu. Dodatkowo będzie mogła ponosić, w ograniczonym zakresie, odpowiedzialność względem wierzycieli spółki zależnej.
Utworzenie grupy spółek będzie wymagało podjęcia uchwały o uczestnictwie, a następnie rejestracji takiej grupy spółek w Krajowym Rejestrze Sądowym. W tym zakresie niezbędna może się okazać także zmiana umowy/statutu spółki, tak aby jak najdokładniej doprecyzować relacje w grupie spółek.
Nowe narzędzia dla rady nadzorczej
Nowelizacja wprowadza również nowe narzędzia umożliwiające radzie nadzorczej sprawowanie bardziej efektywnego nadzoru korporacyjnego.
Najważniejsze zmiany obejmują:
- Obowiązek udzielenia przez zarząd określonych informacji radzie nadzorczej z własnej inicjatywy, bez dodatkowego wezwania (dotyczy spółki akcyjnej)
- Prawo wyboru doradcy rady nadzorczej
- Obowiązek uzyskania zgody na zawarcie transakcji o znaczącej wartości ze spółką dominującą, spółką zależną lub spółką powiązaną
- Poszerzone możliwości żądania informacji i dokumentów, m.in. od zarządu i pracowników spółki
- Poszerzone obowiązki sprawozdawcze wobec wspólników i akcjonariuszy (składanie corocznych sprawozdań rady nadzorczej za poprzedni rok obrotowy)
Nowe przepisy dla członków zarządów spółek
13 października 2022 r. w życie wejdą także przepisy dotyczące członków zarządów spółek kapitałowych.
Jedną ze zmian jest rozszerzenie katalogu przestępstw, opisanego w art. 18 § 2 k.s.h., których popełnienie przez daną osobę uniemożliwi jej pełnienie funkcji w organach spółki.
Nowelizacja w sposób jednolity oraz kompleksowy ureguluje także kwestie obowiązku protokołowania uchwał zarządów i rad nadzorczych spółek kapitałowych, a także treści tych dokumentów. W nowelizacji sprecyzowana została m. in. kwestia ustalenia momentu wygaśnięcia mandatu w związku z upływem kadencji członków organów spółki.
Business Judgement Rule
Jedną z istotnych zmian jest także wprowadzenie zasady biznesowej oceny sytuacji (Business Judgement Rule), na podstawie której możliwe będzie uniknięcie poniesienia odpowiedzialności organów spółki – zarządów i rad nadzorczych – za szkodę wyrządzoną spółce w skutek decyzji, które okażą się błędne. O ile decyzje te podejmowane były w granicach uzasadnionego ryzyka biznesowego oraz w oparciu o adekwatne do okoliczności informacje.
W związku z tym działania organów będą oceniane nie tylko przez pryzmat rezultatów, ale także z perspektywy prawidłowości trybu podejmowania decyzji. W tym kontekście jeszcze większego znaczenia mogą nabrać operaty czy opinie prawne profesjonalnych podmiotów.
Zobacz, jak możemy pomóc w dostosowaniu się spółki do wymogów zaktualizowanego Kodeksu Spółek Handlowych.
Kontrowersje i pytania wokół nowej ustawy
Ustawa wzbudza wiele kontrowersji, zwłaszcza w zakresie nowelizacji prawa holdingowego.
Środowisko prawnicze wskazuje na szereg problemów wynikających z wprowadzanych zmian, takich jak:
- Znaczące pogorszenie się sytuacji wspólników mniejszościowych
- Marginalizacja roli zarządu spółki zależnej
- Rozmycie odpowiedzialności za szkody wyrządzone w spółce w związku z wprowadzeniem instytucji wiążącego polecenia
Komentatorzy zwracają również uwagę, że w momencie wejścia w życie nowej Ustawy może dojść do swego rodzaju zróżnicowania sytuacji wspólników grup spółek – w zależności od sposobu powstania danej grupy.
Innymi słowy w praktyce będą funkcjonowały grupy spółek objęte nową regulacją, grupy spółek nieobjęte nowymi przepisami oraz umowne grupy spółek.
W konsekwencji doprowadzi to do powstawania co raz to większych wątpliwości w zakresie sytuacji prawnej wspólników.
Jak pomagamy zarządom i radom nadzorczym spółek kapitałowych?
Na bieżąco analizujemy nadchodzące zmiany w kodeksie spółek handlowych oraz zagrożenia i problemy, które mogą być ich efektem. Na tej podstawie proponujemy konkretne rozwiązania, które ułatwią przedsiębiorcom dostosowanie swoich struktur do nowych regulacji.
Pomożemy we wszelkich czynnościach, których celem jest wdrożenie znowelizowanych przepisów i odpowiemy na wszystkie pytania w tym zakresie.
Masz pytania lub potrzebujesz wsparcia? Skontaktuj się z autorami
