Od 30 grudnia 2024 r. na przedsiębiorcach, którzy wprowadzają do obrotu, udostępniają na rynku unijnym lub wywożą poza granice UE towary i produkty mogące mieć wpływ na wylesienie lub degradację lasów będą spoczywać kolejne obowiązki wynikające z nowego Rozporządzania Parlamentu Europejskiego i Rady 2023/1115.
Regulacje mają stanowić remedium na wymagania i cele Unii w zakresie:
- Ograniczenia globalnego wylesienia związanego z produkcją opartą na wykorzystaniu bydła, kakao, kawy, palmy olejowej, kauczuku, soi oraz drewna (pełną listę towarów oraz produktów objętych regulacją określa załącznik nr 1 do Rozporządzenia)
- Ograniczenia generowania przez UE emisji gazów cieplarnianych
- Zwiększenia ochrony globalnej bioróżnorodności
Obowiązek zachowania należytej staranności
Zgodnie z Rozporządzeniem przedsiębiorcy będą musieli wykazać, że towary oraz produkty, które wprowadzają do obrotu lub udostępniają na rynku unijnym, jak również wywożą z UE spełniają wszystkie przewidziane w nim wymagania m.in.
- Nie powodują wylesienia
- Zostały wyprodukowane zgodnie z właściwymi przepisami kraju produkcji
- Przedłożono w ich sprawie oświadczenie o należytej staranności
W praktyce konieczne będzie więc wprowadzenie i bieżąca aktualizacja systemu należytej staranności, czyli zestawu procedur i środków, przeglądanych oraz rewidowanych co najmniej raz w roku.
Ponadto, adresaci Rozporządzenia będą musieli składać tzw. oświadczenia należytej staranności. Będzie się to odbywać za pośrednictwem systemu informatycznego, który zostanie wdrożony przez Komisję Europejską do 30 grudnia 2024 r.
Rozporządzenie nakłada na przedsiębiorców szereg nowych obowiązków sprawozdawczych, oraz informacyjnych a w niektórych przypadkach obliguje do wyznaczenia „compliance officera”, jak również przeprowadzania audytów zewnętrznych.
Rozporządzenie UE 2023/1115 – zasady i kary
Nad prawidłową realizacją nowych obowiązków mają czuwać właściwe organy krajowe. Jednak, jak dotąd, Polska nie wskazała Komisji Europejskiej, która instytucja będzie za to odpowiedzialna, chociaż powinna była to zrobić do 30 grudnia 2023 r.
Dodatkowo, Rozporządzenie nakłada na państwa członkowskie obowiązek określenia zasad nakładania kar za naruszenia, takich jak m.in.:
- Grzywny, przy czym maksymalna kwota takiej grzywny będzie wynosić co najmniej 4 proc. łącznego rocznego obrotu osiągniętego przez przedsiębiorcę w roku finansowym poprzedzającym decyzję o nałożeniu grzywny
- Konfiskata produktów, których to dotyczy
- Konfiskata dochodów uzyskanych z transakcji obejmujących odnośne produkty
- Czasowe wykluczenie na okres maksymalnie 12 miesięcy z procedur udzielania zamówień oraz z dostępu do finansowania publicznego, w tym procedur przetargowych, dotacji i koncesji
- W przypadku poważnego naruszenia lub powtarzających się naruszeń czasowy zakaz wprowadzania do obrotu odnośnych towarów i produktów lub ich wywozu
- Również w przypadku poważnego naruszenia lub powtarzających się wykroczeń zakaz stosowania uproszczonej należytej staranności
Rozporządzenie UE 2023/1115 – ważne terminy
Nowe regulacje weszły w życie 29 czerwca 2023 r., a znakomita większość zacznie obowiązywać od 30 grudnia 2024 r.
Rozporządzenie jest bezpośrednio stosowane i nie wymaga implementacji przez państwa członkowskie. Niezależnie jednak od tego zobowiązuje krajowych ustawodawców do wydania m.in. przepisów wykonawczych dotyczących kar oraz kontroli. Tymczasem takie zasady dotychczas nie zostały wydane.
Mając na uwadze krótki termin na dostosowanie się do nowych regulacji warto już dziś zweryfikować, kto kwalifikuje się do grupy podmiotów obciążonych obowiązkami, następnie wdrożyć system należytej staranności, a na koniec przygotować się na wypadek ewentualnej kontroli. We wszystkim pomożemy.
A jeśli masz pytania, skontaktuj się z nami