Zaznacz stronę

Ustalanie przez Prezesa UOKiK kar dla przedsiębiorców – nowe zasady

13 maja 2024 | Aktualności, The Right Focus, Wiedza

Z początkiem kwietnia 2024 r. Prezes UOKiK opublikował nowe wyjaśnienia w sprawie ustalania wysokości kar pieniężnych w sprawach związanych z zawarciem porozumienia ograniczającego konkurencję i nadużywania pozycji dominującej. To wynik zmian prawnych dokonanych w związku z implementacją tzw. dyrektywy ECN+ dotyczącej zwiększenia skuteczności egzekwowania prawa konkurencji. Wyjaśnienia nie są prawnie wiążące, jednak Prezes UOKiK wskazał, że będzie ustalał kary w sposób w nich określony, a ewentualne odstępstwa od nich będą uzasadniane. W praktyce Wyjaśnienia będą z pewnością ważnym odnośnikiem przy wymiarze kar.

Wyjaśnienia stosuje się do spraw, w których postępowanie antymonopolowe zostało wszczęte po 1 stycznia 2024 r.

Łączna kara na przedsiębiorców

Zgodnie z przepisami Prezes UOKiK może nałożyć na przedsiębiorcę karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10 proc. obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli ten, choćby nieumyślnie dopuścił się m.in. praktyk ograniczających konkurencję.

Natomiast w przypadku stwierdzenia, że na przedsiębiorcę, który dopuścił się praktyki ograniczającej konkurencję, był wywierany decydujący wpływ przez innego przedsiębiorcę lub przedsiębiorców, Prezes UOKiK może nałożyć łączną karę pieniężną na tego przedsiębiorcę i na przedsiębiorcę lub przedsiębiorców wywierających na niego decydujący wpływ. W przypadku prowadzenia postępowania zarówno przeciwko przedsiębiorcy, który wywierał decydujący wpływ, jak i przedsiębiorcy, na którego wpływ ten był wywierany, wymierzona zostanie im łączna kara pieniężna, chyba że okoliczności sprawy dadzą podstawy do nałożenia dwóch lub więcej kar pieniężnych, a nie kary łącznej.

Obliczając 10 proc. obrót, o którym mowa powyżej, w przypadku gdy na przedsiębiorcę, który dopuścił się naruszenia, był wywierany decydujący wpływ przez innego przedsiębiorcę(ów), Prezes UOKiK uwzględni również obrót osiągnięty przez przedsiębiorcę(ów) wywierających taki wpływ oraz tych, na których jest on wywierany. Oznacza to, że maksymalna wysokość kary może wynieść do 10 proc. obrotu nie pojedynczego przedsiębiorcy, ale np. również innej spółki z jego grupy kapitałowej, która wywierała na niego decydujący wpływ.

Sposób obliczania kary

Określając wysokość kary Prezes UOKiK bierze pod uwagę m.in. okoliczności naruszenia przepisów z ustawy z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, uprzednie jej naruszenia, okres, stopień i skutki rynkowe naruszenia oraz okoliczności łagodzące i obciążające.

Zgodnie z Wyjaśnieniami, ustalając wysokość kary, Prezes UOKiK ustalał będzie kwotę wyjściową, a następnie kwotę bazową. Kwoty te odnoszą się do jednego roku naruszenia.

Kwota wyjściowa będzie stanowiła odsetek „relewantnego obrotu” przedsiębiorcy(ów), którym wymierzona ma zostać kara. Kwota ta zostanie określona przez wskazanie odsetka z przedziału od 0,01- do 3 proc. relewantnego obrotu. Ustalając kwotę wyjściową z tego przedziału procentowego, Prezes UOKiK określi tę wartość bliżej górnej granicy w odniesieniu do najbardziej poważnych naruszeń (są nimi w szczególności porozumienia między konkurentami i nadużycia pozycji dominującej ukierunkowane na wykluczenie konkurentów z rynku). Kwota ta będzie stanowiła swoisty „punkt wyjścia” dla wyliczenia finalnej kary, po rozważeniu następnie okoliczności łagodzących i obciążających.

Kwota wyjściowa może zostać dodatkowo podwyższona bądź obniżona o nie więcej niż 75 proc. (poprzednie wyjaśnienia z 2021 r. przewidywały zwiększenie o 50 bądź zmniejszenie o 90 proc.) z uwagi m.in. na niewielki przychód przedsiębiorcy będącego bezpośrednim uczestnikiem naruszenia z produktów, których dotyczy naruszenie, w całym jego obrocie. Określona w ten sposób kwota staje się kwotą bazową.

W przypadku naruszeń trwających dłużej niż rok kwota bazowa będzie odpowiednio powiększana. Prezes UOKiK będzie mnożyć kwotę bazową przez liczbę pełnych lat uczestnictwa w naruszeniu, za które nakładana jest kara. Jeżeli w ostatnim rozpoczętym roku naruszenia, czas naruszenia będzie wynosił więcej niż 6 miesięcy, to mnożnik zostanie powiększony 0,5.

Okoliczności łagodzące i obciążające

Ustalając wysokość kary Prezes UOKiK bierze również pod uwagę okoliczności łagodzące wskazane w Wyjaśnieniach oraz w samej Ustawie. Ich analiza może skutkować tym, że ustalona na wcześniejszym etapie analizy kwota bazowa (uwzględniająca długość naruszenia) może ulec zwiększeniu bądź zmniejszeniu maksymalnie o 25 proc. (w poprzednie wyjaśnieniach z 2021 r. była to wartość 50 proc.).

Swoboda decyzyjna

Jeśli Prezes UOKiK uzna, że określona zgodnie z wytycznymi z Wyjaśnień kwota jest nieadekwatna i nie spełniałaby swojej funkcji, będzie mógł wymierzyć karę w wyższym bądź niższym wymiarze (zostanie to dodatkowo uzasadnione). Kwota ta nie będzie mogła jednak przekraczać maksymalnego wymiaru kary określonego w Ustawie.

Pełny tekst Wyjaśnień dostępny jest tutaj.

Masz pytania? Skontaktuj się z nami

Monika Urban-Piotrowska

Najnowsza Wiedza

Zapraszamy do kontaktu: