W 2023 roku możemy spodziewać się istotnych zmian w prawie pracy. Wejść w życie mają między innymi nowe regulacje dotyczące pracy zdalnej i prewencyjnych kontroli trzeźwości pracowników.
Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw
Po wielu miesiącach oczekiwania uchwalono przepisy zmieniające Kodeks pracy, m.in. w zakresie pracy zdalnej i prewencyjnej kontroli trzeźwości. 13 stycznia 2023 r. Sejm odrzucił poprawki, które w grudniu 2022 r. zaproponował Senat.
Oznacza to, że już niebawem na gruncie Kodeksu pracy dopuszczalne będzie wykonywanie pracy zdalnej całkowicie lub częściowo z miejsca wskazanego przez pracownika, uzgodnionego z pracodawcą.
Pracodawca będzie zobowiązany do uwzględnienia wniosku o pracę zdalną m.in. pracownicy w ciąży czy pracownika wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 4 roku życia.
Pracodawca zobowiązany będzie także do poniesienia kosztów energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych, a także do pokrycia innych niezbędnych kosztów bezpośrednio związanych z wykonywaniem pracy zdalnej.
Praca zdalna okazjonalna do 24 dni w danym roku kalendarzowym, nie będzie wiązała się z obowiązkiem zwrotu kosztów pracownikom przez pracodawców.
Pracodawca będzie uprawniony do przeprowadzania prewencyjnych kontroli na obecność alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu, o ile wprowadzi stosowne wewnątrzzakładowe regulacje w tym zakresie.
Ustawa trafiła do podpisu Prezydenta.
Minimalne wynagrodzenie
W 2023 roku obowiązywać będą nowe stawki wynagrodzenia minimalnego. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 13 września 2022 roku w sprawie minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości stawki godzinowej:
- Minimalne wynagrodzenia za pracę od 1 stycznia do 30 czerwca 2023 r. wynosi 3490 zł brutto
- Minimalne wynagrodzenie za pracę od 1 lipca do 31 grudnia 2023 r. wyniesie 3600 zł brutto
- Minimalna stawka godzinowa od 1 stycznia do 30 czerwca 2023 r. wynosi 22,80 zł
- Minimalna stawka godzinowa od 1 lipca do 31 grudnia 2023 r. wyniesie 23,50 zł.
Autozapis PPK i obowiązek informacyjny
Ustawa o Pracowniczych Planach Kapitałowych nakłada na pracodawców nowy obowiązek informacyjny. Do końca lutego danego roku pracodawcy będą zobowiązani do poinformowania uczestników PPK o ponownym automatycznym zapisie, który ma miejsce co 4 lata.
W tym roku po raz pierwszy od utworzenia programu PPK upływają 4 lata, tak więc do 28 lutego 2023 r. pracodawcy powinni przeprowadzić kampanie informacyjne lub w inny, dowolny sposób poinformować pracowników o ponownym zapisie. Istotne jest, aby mogli udowodnić spełnienie powyższego obowiązku informacyjnego. W innym razie mogą im grozić negatywne konsekwencje.
Uczestnicy PPK mogą złożyć ponowną deklaracje o rezygnacji z PPK najwcześniej 1 marca 2023 r.
Projekt ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców
Aktem prawnym, który obecnie reguluje kwestie związane z zatrudnianiem cudzoziemców w Polsce jest ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
Z uwagi na wzrost zainteresowania polskich pracodawców zatrudnianiem cudzoziemców powstał projekt Ustawy o zatrudnianiu cudzoziemców, który w sposób szczegółowy reguluje to zagadnienie.
Głównym założeniem projektu jest uproszczenie procedur dotyczących powierzania pracy cudzoziemcom oraz elektronizacja postępowań. Projekt ustawy przewiduje również likwidację tzw. testu rynku pracy (przy ubieganiu się o zezwolenie na pracę lub określone rodzaje zezwoleń na pobyt).
W projekcie znalazły się nowe przepisy karne określające karę grzywny nie niższą niż 3.000 zł – przynajmniej 500 zł za osobę, w przypadku zatrudniania cudzoziemca skierowanego do wykonywania pracy przez podmiot niebędący agencją zatrudnienia.
Trwają prace legislacyjne nad projektem ustawy.
Projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa
W grudniu 2022 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji została opublikowana kolejna wersja projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa. Jej celem jest implementacja przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii.
Nowy projekt ustawy wprowadza kilka istotnych zmian w stosunku do poprzedniej wersji, głównie w zakresie zgłoszeń zewnętrznych. Jedną z istotniejszych zmian jest zastąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich jako organu, do którego mają być kierowane zgłoszenia zewnętrzne. W obecnym projekcie taką rolę spełnia Państwowa Inspekcja Pracy.
Nowością jest umożliwienie uzyskania zaświadczenia o byciu sygnalistą. Ma być ono wydawane przez organ publiczny i stanowić potwierdzenie podlegania ochronie na gruncie ww. ustawy.
Za utrudnianie dokonywania zgłoszeń wprowadzono także wyższą karę tj. pozbawienie wolności.
Termin implementacji Dyrektywy przez Polskę upłynął w grudniu 2021 r., ale prace legislacyjne nad projektem ustawy wciąż trwają.
Projekt ustawy o sporach zbiorowych pracy
Projekt ustawy o sporach zbiorowych pracy ma uchylić obowiązującą dotychczas ustawę z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.
Główne założenia projektu ustawy o sporach zbiorowych:
- Odejście od dotychczasowego enumeratywnego określenia przedmiotu sporu zbiorowego. Projekt ustawy określa zasady (i) wszczęcia, (ii) prowadzenia i (iii) zakończenia sporu zbiorowego pracy
- Wprowadzenie możliwości sądowej kontroli legalności przeprowadzenia głosowania w sprawie ogłoszenia strajku (referendum strajkowe)
- Określenie czasu sporu zbiorowego – proponowane jest 9 miesięcy z możliwością wydłużenia o dodatkowe 3 miesiące
- Wprowadzenie tzw. mediacji prewencyjnej mającej na celu zapobieganie pogłębianiu się konfliktu stron sporu.
Obecnie projekt ustawy jest na etapie uzgodnień.
Podwyżka diet z tytułu podróży służbowej
Od 1 stycznia 2023 r. wzrośnie wysokość diety z tytułu krajowej podróży służbowej przeznaczonej na pokrycie zwiększonych kosztów wyżywienia z 38 zł do 45 zł.
Powyższe reguluje Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 25 listopada 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu
w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej.
Ustawa o systemie teleinformatycznym do obsługi niektórych umów
Celem tego aktu jest uproszczenie procedur związanych z zawieraniem niektórych umów i zminimalizowaniem towarzyszących temu formalności.
Zgodnie z założeniami mikroprzedsiębiorcy (w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców) albo podmioty niebędące mikroprzedsiębiorcą zatrudniającym nie więcej niż 9 osób oraz osoby fizyczne będą mogły zawierać umowy o pracę, zlecenia, a także umowy o świadczenie usług za pośrednictwem systemu teleinformatycznego przy wykorzystaniu:
- Podpisu kwalifikowanego
- Podpisu osobistego lub
- Podpisu zaufanego.
System teleinformatyczny będzie m.in. obsługiwał proces zawierania i przechowywania umów oraz udostępniania dokumentacji pracowniczej. Ułatwi także naliczanie i odprowadzanie składek na ubezpieczenie społeczne oraz podatków.
Ustawa wejdzie w życie 23 stycznia 2023 r.
Stan zagrożenia epidemicznego
Rozporządzenie Rady Ministrów z 16 grudnia 2022 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu zagrożenia epidemicznego przedłużyło obowiązywanie restrykcji w zakresie obowiązku noszenia maseczek w aptekach, szpitalach i innych podmiotach leczniczych do końca marca 2023 roku.
W dalszym ciągu – do odwołania – obowiązuje stan zagrożenia epidemicznego, w czasie którego możliwe jest korzystanie z rozwiązań specustawy Covidowej, np. w zakresie stosowania pracy zdalnej.
Masz pytania? Skontaktuj się z autorkami
Zobacz też:
Praca zdalna i kontrola trzeźwości – jakie zmiany czekają w projekcie nowelizującym Kodeks Pracy
