U progu nowego roku, skłaniamy się ku podsumowaniu ostatnich dwunastu miesięcy, prowadząc bilans sukcesów i wyzwań. I sprawdzamy, które z wprowadzonych w 2023 r. regulacji prawnych mają szansę wspierać polską transformację energetyczną i tworzyć nowe przestrzenie inwestycyjne oraz punktujemy wyzwania stojące przed branżą w 2024 r.
Najważniejsze zmiany prawne 2023
- Liberalizacja regulacji dotyczących linii bezpośredniej
- Umożliwienie bezpośredniego połączenia jednostki wytwórczej energii elektrycznej z przedsiębiorstwem energetycznym innym niż wytwórca energii w danej instalacji, sprzedającym energię, celem bezpośredniego dostarczenia energii elektrycznej do obiektów, urządzeń lub instalacji tego podmiotu, zamiast jak wcześniej możliwość połączenia pomiędzy jednostką wytwórczą a instalacjami danego przedsiębiorstwa energetycznego
- Zastąpienie obowiązku uzyskania zgody Prezesa URE na budowę linii bezpośredniej przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę na rzecz obowiązku zgłoszenia Prezesowi URE budowy lub dalszego korzystania z linii bezpośredniej
- Wyłączenie z obowiązku sporządzenia ekspertyzy wpływu danej linii bezpośredniej lub urządzeń, instalacji lub sieci do niej przyłączonych na system elektroenergetyczny zostały jednostki wytwórcze o mocy zainstalowanej do 2MW
- Natomiast odbiorcy energii dostarczanej linią bezpośrednią zostali obciążeni opłatą solidarnościową i opłatą na pokrycie kosztów utrzymywania systemowych standardów jakości i niezawodności bieżących dostaw energii elektrycznej
[art. 7aa ust. 4 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2022 r. poz. 1385 ze zm.)]
- Rozszerzenie cable pooling
- Usunięcie bowiązku przyłączenia instalacji współdzielących przyłącze (hybrydowa instalacja OZE) do tej samej sieci, jak i limit napięcia znamionowego tej sieci do 110 kV;
- Usunięcie ograniczenia w lokalizacji hybrydowej instalacji OZE do obszaru jednego powiatu albo pięciu graniczących ze sobą gmin
- Wprowadzenie obowiązku instalacji magazynu energii w ramach hybrydowej instalacji OZE
- Wprowadzenie regulacji dotyczących przekroczenia mocy przyłączeniowej określonej dla danego punktu przyłączenia – wówczas operator sieci pobiera opłatę za przekroczenie mocy przyłączeniowej przez wytwórcę, w wysokości odpowiadającej opłacie za nielegalny pobór energii elektrycznej względem nadmiarowej energii elektrycznej, która została przez wytwórcę wprowadzona do sieci w wyniku przekroczenia, jak i operator może wprowadzić stosowne ograniczenia
[art. 2 pkt 11a ustawy z 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2023 r. poz. 1436 ze zm.)]
- Tworzenie rynku dla odnawialnego wodoru
- Wprowadzenie do ustawodawstwa definicja odnawialnego wodoru oznaczająca wodór wytworzony z OZE lub w procesie elektrolizy
- Rozszerzenie systemu gwarancji pochodzenia o odnawialny wodór
- Prowadzone były prace legislacyjne w zakresie umożliwienia przesyłu wodoru sieciami gazowymi poprzez zaproponowane rozwiązań w zakresie wprowadzenia operatorów wodorowych i prowadzenia działalności w zakresie wodoru – projekt dotąd nie stał się przedmiotem prac parlamentarnych
[art. 2 pkt 36a i art. 120 ustawy z 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2023 r. poz. 1436 ze zm.), projekt nr UD382]
- Tworzenie rynku dla biometanu
- Wprowadzenie do ustawodawstwa definicja biometanu oznaczająca oczyszczony gaz uzyskany z biogazu, biogazu rolniczego lub wodoru odnawialnego, wprowadzany do sieci gazowej lub transportowany w postaci sprężonej albo skroplonej lub wykorzystany do tankowania pojazdów silnikowych
- Rozszerzenie systemu gwarancji pochodzenia o biometan
- Operator systemu dystrybucyjnego gazowego został zobowiązany do wskazania alternatywnej najbliższej lokalizacji dla instalacji biometanu w przypadku odmowy wydania warunków przyłączenia
- Zwiększenie zakresu dopuszczalnej różnicy średniej wartości ciepła spalania paliw gazowych dla danej doby od wartości ciepła spalania paliw gazowych określonej w którymkolwiek punkcie danego obszaru z 3 proc. do 4 proc. w przypadku zatłaczania biometanu do sieci gazowych
- Wprowadzenie systemu wsparcia instalacji biometanu o mocy zainstalowanej nie większej niż 1 MW – przy czym, w Polsce szacuje się wielkoskalowy potencjał dla rozwoju biometanu
[art. 2 pkt 3c w zw. z art. 120 i art. 83l ustawy z 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2023 r. poz. 1436 ze zm.), art. 7 ust. 1e ustawy z 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2022 r. poz. 1385 ze zm.), projekt nr 1090]
- Rozwój energetyki rozproszonej i obywatelskiej
- Wprowadzenie obowiązku udziału w porozumieniu w ramach klastra energii co najmniej jednostki samorządu terytorialnego (JST) lub spółki kapitałowej utworzonej przez JST z siedzibą na terenie klastra energii lub spółki kapitałowej, której udział w kapitale zakładowym w/w spółki jest większy niż 50% lub przekracza 50% liczby udziałów lub akcji
- Umożliwienie tworzenia obywatelskich społeczności energetycznych, uprawnionych do działania w zakresie: wytwarzania, dystrybucji, sprzedaży, obrotu, agregacji, magazynowania energii, realizacji przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej, świadczenia innych usług energetycznych (w tym usług elastyczności) lub wytwarzania, zużywania, magazynowania lub sprzedaży biogazu, biogazu rolniczego, biomasy i biomasy pochodzenia rolniczego – celem społeczności jest zapewnienie korzyści środowiskowych, gospodarczych lub społecznych dla swoich członków, udziałowców lub wspólników lub obszarów lokalnych, na których prowadzi działalność
[art. 2 pkt 15a ustawy z 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2023 r. poz. 1436 ze zm.) i art. 3 pkt 13f ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2022 r. poz. 1385 ze zm.)]
Wyzwania w polskiej energetyce na 2024 rok
Powyżej nakreślone regulacje prawne wdrożone dla polskiego systemu energetycznego to tylko część przyjętych zmian legislacyjnych w mijającym roku. Skuteczność nowych rozwiązań będziemy sprawdzać już w nowym, 2024 r.
Jednak rozpoczęte w 2023 r. prace legislacyjne w wielu obszarach nie zostały zakończone.
Wyzwaniem wciąż pozostaje powrócenie do rynkowych zasad funkcjonowania rynku energii, gazu i ciepła. Przyjęta nowelizacja ustaw szczególnych dla w/w rynków, wydłużająca obowiązywanie maksymalnych cen energii do 30 czerwca 2024 r. powinna być rozwiązaniem przejściowym, w tym w szczególności nie uniemożliwiając rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce.
Z kolei branża wiatrowa wyczekuje liberalizacji ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych.
Projekt nowelizacji został zgłoszony w listopadzie, ale ostatecznie nie został przyjęty przez ustawodawcę i prawdopodobnie będzie przedmiotem odrębnego procesu legislacyjnego.
Pozytywnym skutkiem projektu jest powrócenie do debaty nad akceptowalnymi społecznie zasadami lokalizacji lądowych elektrowni wiatrowych. Zaproponowane w w/w projekcie przyjęcie minimalnej dopuszczalnej odległości na poziomie 300 m w przypadku elektrowni wiatrowej o najniższym poziomie hałasu będzie przedmiotem dalszych konsultacji.
Wyzwań stojących przed polską energetyką jest znacznie więcej.
Oczekiwana jest w aktualizacja PEP2040, zgodnie z kierunkiem prawodawczym UE, m.in.: zwiększenie ambicji w zakresie udziału poszczególnych OZE w miksie energetycznym, przyspieszenie rozwoju morskiej energetyki wiatrowej i energetyki jądrowej, określenie planu wygaszania lub przekształcania elektrowni wysokoemisyjnych, przyspieszenie modernizacji sieci elektroenergetycznych celem zwiększenia ich przepustowości. Jeśli postrzegamy polską transformację energetyczną jako konieczność dla ochrony planety i pobudzenia gospodarki, powyższe cele nie powinny być tylko życzeniami, lecz zdążmy jeszcze przed końcem udchodzącego roku zaplanować energetyczne kamienie milowe na nadchodzący 2024 rok.
Masz pytania? Skontaktuj się z nami
