Danina solidarnościowa, chociaż formalnie nie jest uznawana za podatek, ma podobną funkcję i jest powszechnie postrzegana jako trzeci próg podatkowy. Szczególnie charakter i sposób jej poboru przypominają tradycyjne obciążenia fiskalne.
Stawka daniny solidarnościowej wynosi 4 proc. i jest obliczana od nadwyżki dochodu powyżej kwoty miliona złotych rocznie.
Podstawę wyliczenia daniny stanowią w szczególności dochody z:
- Pracy
- Działalności gospodarczej
- Niektórych zysków kapitałowych
- Zagranicznej jednostki kontrolowanej
Dochody te podatnicy obowiązani są wykazać w terminie do 30 kwietnia następnego roku. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy 30 kwietnia przypada na sobotę lub na dzień ustawowo wolny od pracy. Wówczas, na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej, termin ten przesuwa się na najbliższy dzień roboczy. Tak było w 2023 r., gdy przesunięty termin przypadł na wtorek 2 maja.
Jednak ustawodawca, wprowadzając przepisy o daninie solidarnościowej, nie uwzględnił tej okoliczności.
Danina solidarnościowa – niedopatrzenie ustawodawcy to dobra wiadomość dla podatników
Daninę solidarnościową regulują wyłącznie dwa artykuły ustawy o PIT – art. 30h oraz w art. 30i.
W art. 30h ust. 3 wskazano, że przy ustalaniu wysokości podstawy obliczenia daniny solidarnościowej należnej w danym roku kalendarzowym, uwzględnia się dochody wykazywane w zeznaniach „których termin złożenia upływa w okresie od dnia następującego po dniu upływu terminu na złożenie deklaracji o wysokości daniny solidarnościowej w roku poprzedzającym ten rok kalendarzowy do dnia upływu terminu, o którym mowa w ust. 4″.
Z kolei ustęp 4 określa termin składania deklaracji o wysokości daniny solidarnościowej: „Osoby fizyczne, o których mowa w ust. 1, są obowiązane składać urzędom skarbowym deklarację o wysokości daniny solidarnościowej, według udostępnionego wzoru, w terminie do dnia 30 kwietnia roku kalendarzowego i w tym terminie wpłacić daninę solidarnościową. (…)”.
W konsekwencji, do podstawy obliczenia daniny solidarnościowej płatnej w roku 2023 nie wejdą dochody z zeznań za rok 2022, gdyż termin ich złożenia upłynął dopiero 2 maja 2023 roku. Co więcej, dochody te nie wejdą również do podstawy obliczenia daniny solidarnościowej w rok 2024, ponieważ do podstawy tej będą wliczane dochody wykazywane w zeznaniach, których termin złożenia upłynie w okresie od dnia następującego po dniu upływu terminu na złożenie deklaracji o wysokości daniny solidarnościowej w roku 2023, czyli – zgodnie z art. 12 ust. 5 Ordynacji podatkowej w związku z art. 30i ust. 1 ustawy o PIT – od 3 maja 2023 roku, do 30 kwietnia 2024 roku.
Zapłaciłem nienależnie, a więc mogę ubiegać się o jej zwrot
Ustawodawca przewidział, że do daniny solidarnościowej będą mieć zastosowanie przepisy Ordynacji podatkowej, w tym przepisy dotyczące nadpłaty. Potwierdzają to również Objaśnienia Podatkowe dotyczące przepisów o daninie solidarnościowej. W związku z tym, jeżeli podatnik nienależnie zapłacił daninę solidarnościową, to ma prawo wystąpić o zwrot nadpłaty z tego tytułu.
Należy jednak mieć na uwadze, że administracja skarbowa niechętnie uznaje pomyłki legislacyjne, w konsekwencji należy liczyć się z koniecznością dochodzenia zwrotu na drodze sądowej.
Podsumowanie:
- Danina solidarnościowa potocznie nazywana jest trzecim progiem podatkowym. Podstawę daniny solidarnościową oblicza się od nadwyżki dochodu podatnika ponad kwotę 1.000.000 zł. Stawka podatku wynosi 4 proc.
- Zgodnie z literalnym brzmieniem przepisów podstawę naliczania daniny solidarnościowej stanowią dochody wykazywane w zeznaniach podatkowych, których termin złożenia upływa w okresie od dnia następującego po dniu upływu terminu na złożenie deklaracji o wysokości daniny solidarnościowej w roku poprzedzającym ten rok kalendarzowy do 30 kwietnia roku kalendarzowego.
- W efekcie do podstawy obliczania nie wejdą dochody wykazane w zeznaniach podatkowych za rok 2022, ponieważ termin ich złożenia przypadał na 2 maja 2023 roku.
- Dochody te nie wejdą również do podstawy obliczania daniny w kolejnym roku podatkowym, ponieważ termin na ich złożenie upłynie od 3 maja 2023 roku do 30 kwietnia 2024 roku.
- W związku z powyższym na podstawie literalnego brzmienia przepisów ustawy o PIT, nie powstaje obowiązek zapłaty daniny solidarnościowej od dochodów osiągniętych w 2022 roku.
- Podatnik, który zapłacił daniną solidarnościową za rok 2022, będzie miał prawo ubiegać się o jej zwrot jako wpłaconej nienależnie.
- Administracja skarbowa może być niechętna do zwrotu wynikającego z niedopatrzenia ustawodawcy, dlatego podatnicy muszą przygotować się na dochodzenie swoich praw na drodze sądowej.
Masz pytania? Skontaktuj się z nami
