Świat wokół nas ewoluuje, a nowoczesne technologie są głównym katalizatorem wszelkich zmian. Dlatego coraz więcej państw, korzystając z dostępności innowacyjnych rozwiązań, przemodelowuje sferę administracji decydując się m.in. na reformy tak wrażliwych obszarów jak np. sądownictwo. I odnoszą sukces.
Chiny chcą wzmacniać poczucie sprawiedliwości wśród obywateli – czy sądy online to dobry przykład
Wyobraźmy sobie, że cały proces sądowy w sprawach dotyczących szeroko pojętego piractwa internetowego i handlu elektronicznego, począwszy od wniesienia pozwu, poprzez doręczenie, mediację, aż po wymianę dowodów, przygotowanie przedprocesowe, rozprawę sądową i ogłoszenie wyroku, odbywa się online.
Nie jest to oryginalna koncepcja naszych prawników. Opis pochodzi z przetłumaczonego na język polski artykułu pierwszego Postanowienia chińskiego Najwyższego Sądu Ludowego z 3 września 2018 r., które dotyczy kilku aspektów procesu sądowego w sądach internetowych.
W sierpniu 2017 roku w chińskim mieście Hangzhou, utworzono pierwszy na świecie sąd internetowy. Kolejne dwa powstały rok później w Pekinie oraz Guangzhou. Opisane powyżej postanowienie miało szczegółowo regulować działalność tych organów.
Jakimi sprawami zajmują się sądy internetowe? Byłyby to przede wszystkim spory:
- Wynikające z podpisania lub wykonania umowy na zakupy online za pośrednictwem platformy e-commerce
- Dotyczące umów pożyczek finansowych i małych umów kredytowych, które zostały podpisane i wykonane w Internecie
- Będące efektem z publikacji lub rozpowszechniania praw autorskich lub praw pokrewnych utworów w Internecie
- Wynikające z naruszenia dóbr osobistych i interesów innych osób, takich jak prawa osobiste i prawa własności
Był to zaledwie początek.
W praktyce Chiny przeprowadziły bowiem kompleksową modernizację procesów technologicznych, zarówno w sądach tradycyjnych, jak i internetowych.
Cała ta rewolucja nosi nazwę „inteligentnego budynku sądu” (jianshe zhihui fayuan 建设智慧法院), a jej celem jest wzmocnienie poczucia sprawiedliwości wśród obywateli Chin.
Czy Polska nadąża za Chinami w technologicznym rozwoju sądownictwa
Warto zwrócić uwagę na przepisy z 7 lipca 2023 r. (o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego, ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw), która wprowadziła nowe brzmienie art. 151 §2 k.p.c.
Według nowego prawa przewodniczący sądu może zarządzić posiedzenie jawne przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających jego przeprowadzenie na odległość. Takie zmiany przyczyniają się do rozwoju technologicznego w postępowaniach sądowych.
Kolejnym przejawem rewolucji technologicznej może być wprowadzenie e-Doręczeń.
To pośredni, ale pozytywny efekt ustawy związanej z pandemią COVID-19, zwłaszcza części dotyczącej doręczania pism za pośrednictwem portalu informacyjnego.
Adres poczty elektronicznej stał się nieodzownym elementem każdego pisma, dlatego ustawodawca postanowił pójść o krok dalej, wprowadzając e-Doręczenia. Spotkało się to z aprobatą samorządów adwokackich i radcowskich, które już teraz podnoszą postulaty dwustronnej elektronicznej komunikacji. Niestety, obowiązkowe e-Doręczenia dla sądów, trybunałów czy prokuratorów zostaną w pełni wprowadzone dopiero od 1 października 2029 roku.
Powyższe modyfikacje stanowią jedynie przykłady zmian, które wprowadził polski legislator.
Niemniej jednak, choć jesteśmy daleko od chińskiego systemu sądownictwa, przeniesienie tamtejszej reformy do polskich realiów mogłoby przynieść szereg korzyści, takich jak:
- Poprawa efektywności procesów
- Ułatwiona archiwizacja
- Nadzór nad przepływem korespondencji
- Łatwiejsza weryfikacja terminów
- Usprawniony dostęp do sądownictwa
- Zautomatyzowane wykonywanie wybranych czynności
Przykłady dobrych praktyk już mamy, potrzeba nieco odwagi, by zacząć wdrażać je w życie. Prędzej czy później jesteśmy na nie, po prostu, skazani.
Masz pytania? Skontaktuj się z nami
