Ograniczenia wywozu lub zbycia produktów ochronnych w okresie epidemii wirusa SARS–COV–2
W czasie epidemii wirusa SARS-CoV-2 w Polsce wielu przedsiębiorców zajęło się produkcją lub obrotem m.in. środkami do dezynfekcji, maseczkami, rękawiczkami, ochraniaczami, kombinezonami oraz goglami ochronnymi („produkty ochronne”). Jest to bardzo dobry kierunek z uwagi na zwiększone zapotrzebowanie na te towary (duży popyt), jak również potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa ludzi. Pojawiają się jednak pytania, czy w okresie epidemii możliwy jest eksport lub wewnątrzwspólnotowa dostawa tych produktów. W niniejszym alercie wskazujemy podstawowe informacje dotyczące ograniczeń oraz zakazów w zakresie wywozu lub zbycia produktów ochronnych poza terytorium Polski.
Obowiązek zgłoszenia wywozu lub zbycia produktów ochronnych
W okresie epidemii, na przedsiębiorcach, którzy planują wywóz lub zbycie poza terytorium Polski płynu do dezynfekcji, masek typu FFP2/ FFP3, maseczek chirurgicznych, rękawiczek lateksowych, rękawiczek nitrylowych, gogli ochronnych, kombinezonów typu TYVEK oraz ochraniaczy na buty, ciąży obowiązek powiadomienia o tym zamiarze właściwego wojewodę. Zgłoszenia należy dokonać nie później niż na 36 godzin przed zamiarem wywozu lub zbycia produktów ochronnych¹. W praktyce powiadomienie należy wysłać na dedykowany w tym celu adres e-mail (w przypadku Wojewody Mazowieckiego jest to adres e-mail: transport@mazowieckie.pl).
Uprawnienia wojewody – wniosek w sprawie zakazu
Po przyjęciu zgłoszenia wojewoda przekazuje je niezwłocznie Ministrowi Zdrowia oraz może wystąpić do Prezesa Rady Ministrów z wnioskiem o wydanie zakazu zbycia produktów objętych zgłoszeniem poza terytorium Polski. W praktyce zdarzają się przypadki, że wojewodowie występują do Prezesa Rady Ministrów jednocześnie z wnioskiem o zakazanie zbycia produktów ochronnych poza terytorium Polski¹, jak również z wnioskiem o nakazanie sprzedaży takiego towaru na rzecz Skarbu Państwa². Wszystkie zgłoszenia rozpatrywane są indywidualnie.
Warto jednak wskazać, że Prezes Rady Ministrów z własnej inicjatywy lub na wniosek wojewody może na podstawie art. 11 ust. 2 Specustawy COVID–19², w związku z przeciwdziałaniem COVID–19, wydawać polecenia obowiązujące przedsiębiorców. Oznacza to, że Prezes Rady Ministrów faktycznie może wydać polecenie nakazujące przedsiębiorcy sprzedaż produktów ochronnych np. na rzecz Skarbu Państwa. Polecenia wydawane są w drodze decyzji administracyjnej, podlegają natychmiastowemu wykonaniu z chwilą ich doręczenia lub ogłoszenia oraz nie wymagają uzasadnienia. Co ciekawe, zgodnie ze Specustawą COVID–19² polecenia te mogą być wydawane także ustnie, telefonicznie, za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub za pomocą innych środków łączności.
Kary za naruszenie ograniczeń i zakazów
Standardowo i w tym przypadku naruszenie ograniczeń lub zakazów zagrożone jest wysokimi karami finansowymi. Zgodnie ze Specustawą COVID–19², w razie stwierdzenia naruszenia czasowego ograniczenia obrotu określonymi przedmiotami w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem lub zwalczaniem COVID–19, wojewoda może nałożyć na podmiot naruszający takie ograniczenia lub zakazy, karę pieniężną w kwocie do 1 000 000 zł, a w przypadku, jeżeli wartość przedmiotów lub produktów przekracza 1 000 000 zł, kara pieniężna określana jest w wysokości dwukrotności tej wartości. Od ww. decyzji w sprawie kary, służy odwołanie do Ministra Zdrowia. Warto zaznaczyć, że kontroli podmiotu, pod względem przestrzegania ww. obowiązków i ograniczeń dokonuje Krajowa Administracja Skarbowa w trybie kontroli celno-skarbowej.
W kontekście powyższego istnieje ryzyko, że wyżej wskazana sankcja będzie miała również zastosowanie do sytuacji stwierdzenia naruszenia ograniczenia lub zakazu zbycia lub wywozu produktów ochronnych, m.in. wywozu towaru bez poinformowania wojewody lub wywozu mimo zakazu.
¹Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii z dnia 31 marca 2020 r. („Rozporządzenie COVID – 19”).
²Ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczeniem COVID – 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych z dnia 2 marca 2020 r. („Specustawa COVID – 19”).
SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI
Aleksander Galos
Radca prawny, Partner w Kochański & Partners
T: +48 660 765 916
E: a.galos@kochanski.pl
Milena Kazanowska – Kędzierska
Adwokat, Starszy Prawnik
T: +48 539 908 918
E: m.kazanowska@kochanski.pl