COVID-19 a sytuacja cudzoziemców w Polsce
Sytuacja spowodowana pandemią COVID-19 ma niewątpliwie wpływ na pobyt cudzoziemców w Polsce, w szczególności w zakresie legalności ich pobytu i pracy. Kwestia ta jest szczególnie istotna dla tych osób, których dokumenty legalizujące pracę i pobyt utraciły ważność w trakcie pandemii lub też starają się oni uzyskać nowe.
Przedłużenie legalności pobytu
Tarcza Antykryzysowa (przepisy mające na celu niwelowanie negatywnych skutków wystąpienia COVID-19) automatycznie przedłuża ważność zezwoleń na pobyt czasowy i wiz krajowy uprawniających cudzoziemców do pobytu w Polsce. Jeśli termin ważności zezwolenia na pobyt czasowy (np. jednolitego zezwolenia na pobyt i pracę) lub wizy krajowej upływa w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, termin ten zostaje przedłużony do 30. dnia następującego po odwołaniu tego ze stanów, który będzie obowiązywał jako ostatni.
Rozwiązanie to umożliwia legalny pobyt w Polsce tym cudzoziemcom, którym okres legalnego pobytu wynikający z powyższych dokumentów upłynął po 14 marca br. (dzień ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego w Polsce) – mogą oni bowiem do końca okresu stanu zagrożenia epidemicznego / epidemii i przez kolejne 30 dni przebywać w Polsce bez konieczności uzyskiwania nowych zezwoleń czy wdrożenia procedury przedłużenia wizy.
Legalnemu przedłużeniu w oparciu o przepisy Tarczy Antykryzysowej ulegają także pobyty cudzoziemców przebywających w Polsce m.in. w ramach tzw. ruchu bezwizowego lub w oparciu o wizy Schengen. Tacy cudzoziemcy do upływu 30. dnia po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego / epidemii (w zależności od tego, który ze stanów będzie ostatni) mogą dalej legalnie przebywać w Polsce, nawet po upływie okresu wynikającego z zasad dotyczących ruchu bezwizowego, o ile osoby te w ramach ruchu bezwizowego przebywały w Polsce w dniu 14 marca br. Regulacja ta nie będzie mieć więc zastosowania do tych cudzoziemców, którzy na przykład dopiero teraz będą przekraczać granicę z Polską.
Istotne jest, że przedłużenie legalności pobytu nie wymaga dodatkowych adnotacji ani zaświadczeń. Cudzoziemcy nie muszą więc uzyskiwać np. stempli w paszporcie w tym zakresie.
Wraz z przedłużeniem legalności pobytu w Polsce zostały wprowadzone przepisy o przedłużeniu ważności m.in. kart pobytu, które są wydawane cudzoziemcom w związku z uzyskaniem zezwolenia na pobyt czasowy w Polsce. Ważność tych dokumentów, podobnie jak okresu pobytu w oparciu o zezwolenia na pobyt czasowy, ulega przedłużeniu z mocy prawa (do 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego / epidemii), o ile koniec terminu ważności wypada w okresie trwania jednego z ww. stanów.
Składanie wniosków
W związku z pandemią i ograniczeniem działalności urzędów zajmujących się obsługą cudzoziemców w zakresie pobytu w Polsce, przepisy specustawy dotyczącej COVID-19 wprowadziły także przedłużenie terminów na złożenie wniosków o udzielenie cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy w Polsce czy też przedłużenia wizy krajowej bądź możliwości pobytu w Polsce w ramach ruchu bezwizowego (dla obywateli określonych państw).
Jeśli więc ostatni dzień legalnego pobytu, czyli de facto najpóźniejszy termin, w którym należy złożyć np. wniosek o zezwolenia na pobyt czasowy w Polsce, przypadł na okres trwania stanu zagrożenia epidemicznego / epidemii, to termin na złożenie wniosku przedłuża się do 30. dnia po odwołaniu tych stanów. W sytuacji jednak, gdyby cudzoziemiec w tym okresie (przedłużenia terminu na złożenie wniosków) złożył wniosek o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy w Polsce, to jego pobyt w Polsce uważa się za legalny do momentu wydania decyzji w zakresie tego wniosku.
Dalsza możliwość pracy
Na podobnych zasadach jak przedłużenie legalności pobytu w Polsce przedłużona została możliwość świadczenia pracy w Polsce przez cudzoziemców posiadających zezwolenia na pracę lub oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi.
Zgodnie z przepisami specustawy dotyczącej COVID-19 jeśli ostatni dzień ważności zezwolenia na pracę przypada w okresie stanu zagrożenia epidemicznego czy stanu epidemii, to okres ważności tego zezwolenia ulega przedłużeniu z mocy prawa do upływu 30. dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni.
Przedłużeniu ulega także okres wykonywania pracy określony w oświadczeniu o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi – jeśli koniec tego okresu pracy przypada na czas stanu zagrożenia epidemicznego / epidemii, cudzoziemiec może wykonywać pracę określoną w ww. oświadczeniu na rzecz wskazanego w nim podmiotu do upływu 30. dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni.
Dzięki powyższym regulacjom cudzoziemcy mogą dalej legalnie świadczyć pracę w Polsce, na rzecz podmiotów określonych w ww. zezwoleniu / oświadczeniu i na warunkach wskazanych w tych dokumentach, nawet jeśli okres uprawniający do wykonywania legalnej pracy określony tymi dokumentami upłynął. Warunkiem jest, by koniec tego okresu przypadał na okres stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Co istotne, dodatkowego okresu wykonywania pracy w związku z powyższymi przepisami o przedłużeniu nie wlicza się do limitów okresu wykonywania pracy w oparciu o zezwolenie na pracę sezonową lub oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi.
Zmiana warunków zatrudnienia cudzoziemca
Główną zasadą dotyczącą zatrudnienia cudzoziemców w Polsce jest konieczność zatrudnienia ich na takich warunkach, jakie wskazane zostały w dokumentach legalizacyjnych. Co do zasady zmiana warunków zatrudnienia cudzoziemca wymaga uzyskania nowego zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Regulacje te powodowały wątpliwości w przypadkach, w których pracodawcy chcieli skorzystać ze wsparcia przewidzianego Tarczą Antykryzysową. Wiązało się ono z wprowadzeniem zmian w warunkach zatrudnienia, np. obniżeniem wymiaru czasu pracy. Nie było jasne, czy w takich przypadkach można zmienić warunki zatrudnienia cudzoziemcom bez konieczności uzyskiwania nowych dokumentów legalizujących ich pracę.
Kwestia ta znalazła swoje uregulowanie w przepisach nowelizujących specustawę dot. COVID-19, zwanych Tarczą 3.0, które weszły w życie w dniu 16 maja br.
Zgodnie z nowymi przepisami jeśli zastosowania przez pracodawcę mechanizmów przewidzianych przez Tarczę Antykryzysową spowoduje zmianę warunków zatrudnienia cudzoziemca, to osoba ta może wykonywać pracę na tych zmienionych warunkach bez konieczności zmiany lub uzyskania dokumentów legalizujących zatrudnienie z nowymi warunkami zatrudnienia. Rozwiązanie to dotyczy m.in. pracy zdalnej, obniżenia wymiaru czasu pracy w związku ze staraniem się o dofinansowanie do wynagrodzeń z FGŚP lub wprowadzenia równoważnego czasu pracy. Tym samym zmiana warunków zatrudnienia cudzoziemca w powyższym zakresie jest dopuszczalna i nie wymaga ona zmiany np. zezwolenia na pracę.
Legalizacja zatrudnienia w trybie elektronicznym
Na skutek pandemii COVID-19 wprowadzono także możliwość składania wniosków o legalizację zatrudnienia w formie elektronicznej. Przedsiębiorcy mogą korzystać z elektronicznego trybu składania wniosków o zezwolenie na pracę oraz rejestrowania oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi.
SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI
Anna Golenia
Adwokat, Starszy Prawnik
T: +48 728 432 417
E: a.golenia@kochanski.pl