O skutkach braku staranności w redakcji przepisów na przykładzie daniny solidarnościowej za 2022 r.
Ponieważ sądownictwo administracyjne nakazuje trzymać się litery przepisów podatkowych, o ile treść przepisu nie budzi wątpliwości, kluczowe znaczenie ma jej staranna redakcja. O tym, do czego prowadzić może pośpiech legislacyjny – pokazujemy na przykładzie daniny solidarnościowej.
Zgodnie z dominującą w orzecznictwie sądów administracyjnych wykładnią językową danina solidarnościowa nie jest należna od dochodów uzyskanych w roku 2022.
Kilka słów o daninie solidarnościowej
Mimo, iż formalnie nie jest podatkiem, potocznie danina solidarnościowa bywa nazywana „trzecim progiem podatkowym”, ponieważ obciąża podatników PIT, których roczny dochód przekracza milion złotych. Tacy podatnicy obowiązani są do zapłaty dodatkowej daniny w wysokości 4 proc. od nadwyżki dochodu ponad kwotę miliona złotych.
Podstawę wyliczenia daniny stanowią w szczególności dochody:
- z pracy,
- z działalności gospodarczej,
- Z niektórych zysków kapitałowych,
- z zagranicznej jednostki kontrolowanej
Dochody te podatnicy obowiązani są wykazać w terminie do 30 kwietnia roku następnego. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy 30 kwietnia przypada na sobotę lub na dzień ustawowo wolny od pracy – wówczas, na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej, termin ten przesuwa się na najbliższy dzień roboczy. Tak było w 2023 r., gdy przesunięty termin przypadł na wtorek 2 maja.
Tej okoliczności nie uwzględnił jednak autor przepisów o daninie solidarnościowej.
Jak brzmią obecne przepisy i jaka jest tego konsekwencja
Danina solidarnościowa została uregulowana w zaledwie dwóch artykułach ustawy o PIT, tj. w art. 30h oraz w art. 30i.
W art. 30h ust. 3 wskazano, że przy ustalaniu wysokości podstawy obliczenia daniny solidarnościowej należnej w danym roku kalendarzowym, uwzględnia się dochody wykazywane w zeznaniach „których termin złożenia upływa w okresie od dnia następującego po dniu upływu terminu na złożenie deklaracji o wysokości daniny solidarnościowej w roku poprzedzającym ten rok kalendarzowy do dnia upływu terminu, o którym mowa w ust. 4″.
Ustęp 4 określa termin składania deklaracji o wysokości daniny solidarnościowej: „Osoby fizyczne, o których mowa w ust. 1, są obowiązane składać urzędom skarbowym deklarację o wysokości daniny solidarnościowej, według udostępnionego wzoru, w terminie do dnia 30 kwietnia roku kalendarzowego i w tym terminie wpłacić daninę solidarnościową. (…)”.
W konsekwencji, do podstawy obliczenia daniny solidarnościowej płatnej w roku 2023 nie wejdą dochody z zeznań za rok 2022, gdyż termin ich złożenia upłynął dopiero 2 maja 2023 roku. Co więcej, dochody te nie wejdą również do podstawy obliczenia daniny solidarnościowej w rok 2024, ponieważ do podstawy tej będą wliczane dochody wykazywane w zeznaniach, których termin złożenia upłynie w okresie od dnia następującego po dniu upływu terminu na złożenie deklaracji o wysokości daniny solidarnościowej w roku 2023, czyli – zgodnie z art. 12 ust. 5 Ordynacji podatkowej w związku z art. 30i ust. 1 ustawy o PIT – od 3 maja 2023 roku, do 30 kwietnia 2024 roku.
A jak przepis powinien brzmieć, by wywołać skutek oczekiwany przez ustawodawcę
Tych niespodziewanych skutków nie byłoby, gdyby autor przepisu oba krańce przedziału określił na sztywno: „których termin złożenia upływa w okresie od 1 maja w roku poprzedzającym ten rok kalendarzowy do 30 kwietnia tego roku kalendarzowego lub za pomocą terminów przesuwających się w czasie: „których termin złożenia upływa w okresie od dnia następującego po dniu upływu terminu na złożenie deklaracji o wysokości daniny solidarnościowej w roku poprzedzającym ten rok kalendarzowy do dnia upływu terminu na złożenie deklaracji o wysokości daniny solidarnościowej w roku kalendarzowym”.
Skoro zapłaciłem nienależnie to mam nadpłatę – zatem mogę wystąpić o jej zwrot
Ustawodawca zdecydował, że do daniny solidarnościowej będą miały zastosowanie przepisy Ordynacji podatkowej, w tym przepisy dotyczące nadpłaty. Potwierdzają to również objaśnienia podatkowe
do przepisów o daninie.
W efekcie, literalne brzmienie przepisów o daninie solidarnościowej daje prawo do ubiegania się
o zwrot zapłaconej daniny a przepisy Ordynacji podatkowej określają tryb tego zwrotu.
Warto jednak mieć na uwadze, że fiskus niechętnie przyznaje się do pomyłek legislacyjnych, zatem należy się liczyć z koniecznością wdania się w spór sądowy.
Źródło: Rzeczpospolita
Data: 19 czerwca 2023
Masz pytania? Skontaktuj się z nami
