Zaznacz stronę

Shareholders’ agreements – ograniczenia w zbywaniu udziałów i akcji w umowach wspólników

27 stycznia 2023 | Aktualności, Wiedza

Wprowadzenie ograniczeń w zakresie możliwości zbywania udziałów i akcji oraz uregulowanie odpowiednich procedur z tym związanych to jedne z najważniejszych kwestii, jakie negocjuje się przed zawarciem shareholders’ agreements (umów wspólników).

Poniżej przegląd najczęściej występujących rodzajów klauzul ograniczających możliwości sprzedaży udziałów lub akcji w spółkach kapitałowych.

Zgoda na zbycie

W umowach wspólników często pojawiają się postanowienia, zgodnie z którymi rozporządzenie udziałami lub akcjami uzależnione jest od zgody spółki albo ograniczone w inny sposób (analogicznie do rozwiązań które mogą zostać wprowadzone do umowy spółki, zgodnie z odpowiednimi przepisami KSH).

Najbardziej powszechna jest zgoda na zbycie udziałów lub akcji, którą musi wyrazić zarząd spółki. Często jednak jako uprawniony do wyrażenia takiej zgody wskazywany jest:

  • inny organ (np. rada nadzorcza, zgromadzenie wspólników lub walne zgromadzenie akcjonariuszy),
  • większościowy wspólnik (lub akcjonariusz),
  • osoba trzecia.

Prawo pierwokupu  i prawo pierwszeństwa

Zarówno prawo pierwokupu, jak i prawo pierwszeństwa zawarte w umowie wspólników będą uprawniały dany podmiot do nabycia udziałów (lub akcji) innego wspólnika lub akcjonariusza w wypadku, gdyby ten miał zamiar sprzedać swoje udziały osobie trzeciej.

Należy przy tym pamiętać, że prawo pierwszeństwa jest szersze od prawa pierwokupu, gdyż dotyczy każdego przypadku zbycia udziałów/akcji, a nie tylko umowy sprzedaży.

Klauzule drag-alongtag-along

Na polskim rynku coraz bardziej powszechna staje się klauzula drag-along. Dzięki jej wprowadzeniu, w wypadku chęci sprzedaży udziałów lub akcji na rzecz potencjalnego zewnętrznego inwestora, często zainteresowanego nabyciem wyłącznie 100 proc. pakietu, osoba, która osiągnęła z nim porozumienie w zakresie zbycia własnych aktywów, ma możliwość zażądania od pozostałych wspólników (lub akcjonariuszy) sprzedaży ich udziałów (lub akcji) na analogicznych warunkach.

Klauzula tag-along jest poniekąd odwrotnym mechanizmem. Jej wprowadzenie ma bowiem umożliwić wspólnikom lub akcjonariuszom zażądania od tego z nich, który pozyskał zewnętrznego inwestora, aby doprowadził do złożenia przez tego inwestora oferty kupna ich udziałów lub akcji na tożsamych warunkach.

Opcja kupna

Istotą opcji jest przyznanie uprawnionemu prawa do żądania zawarcia określonej transakcji.

W przypadku zastosowania opcji kupna (tzw. call option), osoba uprawniona będzie mogła nabyć od zobowiązanego udziały (akcje) po określonej cenie i we wskazanym terminie. Wspólnik lub akcjonariusz udzielający opcji kupna ma obowiązek przenieść należące do niego udziały lub akcje na rzecz uprawnionego na jego żądanie, bądź po spełnieniu się określonych przesłanek wskazanych w umowie.

Lock-up

Skutkiem wprowadzenia klauzuli lock-up w umowie wspólników, jest uniemożliwienie wskazanym wspólnikom (lub akcjonariuszom) zbywania należących do nich udziałów (akcji) przez określony czas.

Celem wprowadzenia tego zapisu do umowy wspólników, jest uzyskanie przez inwestora gwarancji, że dana osoba pozostanie w spółce przez ustalony czas. Najczęściej taką klauzulą objęci są wspólnicy założyciele lub istotni pracownicy mający jednocześnie udział w kapitale spółki.

Podsumowanie

Postanowienia dotyczące ograniczeń w zbywaniu udziałów lub akcji w umowach wspólników są rozwiązaniem, które skutecznie zabezpiecza interesy osób mających udział w kapitale zakładowym spółki.

Przy ich wprowadzeniu należy jednak pamiętać o należytej staranności, w celu zapewnienia ich późniejszego prawidłowego funkcjonowania.

 

Źródło: Rzeczpospolita

Data: 22.12.2022

Masz pytania? Skontaktuj się z nami

Rafał Rapala

Dominik Karkoszka

Adam Czarnota

Najnowsza Wiedza

Zapraszamy do kontaktu:

Rafał Rapala

Rafał Rapala

Radca prawny, Partner, Prawo Korporacyjne, Konflikty Właścicielskie

+48 608 444 650

r.rapala@kochanski.pl

Dominik Karkoszka

Dominik Karkoszka

Radca Prawny, Starszy Prawnik

+48 608 317 340

d.karkoszka@kochanski.pl

Adam Czarnota

Adam Czarnota

Adwokat, Starszy Prawnik

+48 22 326 9600

a.czarnota@kochanski.pl