Prowadzenie spółki wiąże się z ryzykiem braku porozumienia pomiędzy wspólnikami. I to na różnych płaszczyznach. Przykładowo zdarzać mogą się sytuacje, w których jeden ze wspólników nie wywiązuje się ze swoich obowiązków i tym sposobem utrudnia, czy nawet zagraża funkcjonowaniu spółki. Dlatego już na samym początku podjęcia współpracy istotne będzie zabezpieczenie się przed wszelkimi tego rodzaju ryzykami.
Ustawodawca przewidział rozwiązanie, w oparciu o które wspólnik utrudniający współpracę lub niewywiązujący się ze swoich obowiązków może zostać usunięty ze spółki za pomocą wewnętrznych decyzji pozostałych wspólników. Mowa tutaj o przymusowym umorzeniu udziałów wspólnika w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością regulowanym przez kodeks spółek handlowych w art. 199.
Jak umożliwić wspólnikom skorzystanie z instytucji umorzenia przymusowego
Przymusowe umorzenie udziałów odbywa się bez zgody wspólnika.
Aby jednak pozostali wspólnicy mogli skorzystać z takiej opcji, obligatoryjne jest zawarcie odpowiednich postanowień w umowie spółki. Może się to odbyć już na etapie zawiązywania spółki, ale też później, w czasie prowadzenia działalności. W takim wypadku konieczna jest jednak zmiana umowy spółki.
Istotne jest, aby warunki przymusowego umorzenia udziałów były opisane w umowie w sposób precyzyjny i niebudzący wątpliwości. Najczęściej występującymi przesłankami determinującymi podjęcie decyzji o przymusowym umorzeniu udziałów danego wspólnika są:
- Podjęcie przez niego działalności konkurencyjnej wobec spółki
- Wyrządzenie szkody spółce
- Niewykonywanie przez wspólnika obowiązków nałożonych na niego umową spółki (np. dopłaty).
Procedura przymusowego umorzenia udziałów wspólnika
W celu dokonania przymusowego umorzenia udziałów w pierwszej kolejności musi wystąpić przyczyna przewidziana w umowie spółki. Następnie zgromadzenie wspólników podejmuje stosowną uchwałę, w której, obok wskazania podstawy prawnej i faktycznej umorzenia, należy określić także wysokość wynagrodzenia oraz ilość umarzanych udziałów. Uchwała zgromadzenia wspólników powinna zawierać również uzasadnienie.
Kodeks szczegółowo określa wysokość wynagrodzenia za umarzane udziały – nie może być ono niższe niż wartość przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników.
Należy pamiętać, że do zapłaty wynagrodzenia za umorzone udziały zobowiązana jest spółka, a nie pozostali wspólnicy.
Od kiedy wspólnik może domagać się zapłaty wynagrodzenia
W zależności od tego, w jaki sposób będzie sfinansowane umorzenie udziałów inny będzie moment powstania i wymagalności roszczenia o wypłatę wynagrodzenia za umorzone udziały.
W przypadku środków finansowych pozyskanych z czystego zysku, roszczenie wspólnika o wypłatę wynagrodzenia powstaje i staje się wymagalne z chwilą podjęcia uchwały o umorzeniu jego udziałów. Inaczej jest w przypadku sfinansowania umorzenia w drodze obniżenia kapitału zakładowego. W tej sytuacji roszczenie o wypłatę wynagrodzenia również powstaje w momencie podjęcia uchwały, jednakże staje się ono wymagalne dopiero w chwili wpisu obniżenia kapitału zakładowego spółki do rejestru.
Źródło: Rzeczpospolita
Data: 19.01.2023
Masz pytania? Skontaktuj się z nami
Zobacz też
Shareholders’ agreements – ograniczenia w zbywaniu udziałów i akcji w umowach wspólników
