Zaznacz stronę

Projekt ustawy o sygnalistach znów w Sejmie

12 czerwca 2024 | Aktualności, Wiedza

23 maja Sejm przyjął projekt ustawy w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia. To już kolejna wersja tego dokumentu, o czym pisaliśmy m.in. tutaj. Na początku czerwca swoje poprawki do projektu wprowadzili senatorowie. Sejm chciałby, aby naruszenia były zgłaszane również w zakresie prawa pracy, Senat uważa, że to zbędne. Podsumowujemy, co zmieniło się w stosunku do poprzednich wersji, na co warto zwrócić szczególną uwagę i jakie poprawki wprowadził Senat.

Wspólna procedura zgłoszeń wewnętrznych dla spółek z grup kapitałowych

W związku z licznymi postulatami związków pracodawców, posłowie zdecydowali się zmodyfikować zasady dotyczące wdrożenia procedury takich zgłoszeń w spółkach należących do jednej grupy kapitałowej.

Zgodnie z pierwotną wersją projektu, jedynie podmioty prywatne, na rzecz których wykonuje pracę zarobkową od 50 do 249 osób, miały możliwość ustalenia wspólnych zasad dotyczących przyjmowania i weryfikacji zgłoszeń wewnętrznych oraz prowadzenia postępowania wyjaśniającego, pod warunkiem zapewnienia zgodności wykonywanych czynności z przepisami ustawy.

W toku prac taką możliwość uzyskały dodatkowo podmioty prywatne należące do grupy kapitałowej (w rozumieniu przepisów ustawy z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów).

W praktyce taka zmiana oznacza możliwość opracowania i wdrożenia jednej procedury zgłoszeń wewnętrznych, która będzie stosowana we wszystkich spółkach grupy.

Zgłaszanie naruszeń może dotyczyć także prawa pracy

Kolejną ważną zmianą zaproponowaną przez Sejm było poszerzenie zamkniętego katalogu obszarów, co do których sygnaliści będą mogli zgłaszać naruszenia, m.in. o prawo pracy.

Może to mieć istotne znaczenie w kontekście funkcjonujących dotychczas u wielu pracodawców polityk antymobbingowych oraz polityk przeciwdziałających dyskryminacji i nierównemu traktowaniu w zatrudnieniu.

Jeśli projekt ustawy obejmie prawo pracy, to pracodawcy powinni dokonać szczegółowego przeglądu wszystkich wewnętrznych polityk z tego obszaru i  doprowadzić do zgodności uprzednio wprowadzonych polityk z polityką zgłaszania naruszeń i ochrony sygnalistów.

Zmiana definicji oraz zakresu stosowania przepisów o sygnalistach

Projekt ustawy doprecyzowuje słowniczek pojęć ustawowych.

Zmianie uległa np. definicja osoby powiązanej z sygnalistą. Dotychczas była to osoba fizyczna, która może doświadczyć działań odwetowych, w tym współpracownik lub członek rodziny sygnalisty. Obecnie krąg członków rodziny został jednak ograniczony do osób, o których mowa w art. 115 § 11 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2024 r. poz. 17).

Za członka rodziny powiązanego z sygnalistą należy więc uznać wyłącznie:

  • Małżonka
  • Wstępnych
  • Zstępnych
  • Rodzeństwo
  • Powinowatych w tej samej linii lub stopniu
  • Osoby pozostające w stosunku przysposobienia oraz ich małżonków
  • Osoby pozostające we wspólnym pożyciu

Poszerzony został zakres przypadków, w których przepisy o sygnalistach nie będą stosowane.

W świetle najnowszego projektu ustawa o sygnalistach nie będzie bowiem stosowana nie tylko do informacji objętych przepisami o ochronie informacji niejawnych, ale także do innych informacji, które z mocy przepisów prawa powszechnie obowiązującego nie podlegają ujawnieniu ze względów bezpieczeństwa publicznego.

Senat z poprawką dla pracodawców

Do ustawy o ochronie sygnalistów Senat zgłosił łącznie 5 poprawek. Najważniejsza dotyczy wykreślenia prawa pracy jako obszaru, w którym sygnaliści mogliby zgłaszać naruszenia.

Senatorowie wzięli pod uwagę to, że wdrażana do polskiego porządku prawnego dyrektywa nie wymienia prawa pracy w zestawieniu dziedzin, których naruszenie musi być objęte procedurą zgłoszenia w trybie przepisów o ochronie sygnalistów.

Senatorowie uważają, że dyrektywa pominęła tę gałąź prawa nieprzypadkowo. Bowiem unijne prawo pracy, w tym również polski Kodeks pracy, zawiera szereg gwarancji chroniących pracownika ujawniającego naruszenia prawa. Jest to wspomniana ochrona przed mobbingiem, dyskryminacją czy nierównym traktowaniem w zatrudnieniu.

Projekt ustawy wraz ze zgłoszonymi poprawkami wróci do Sejmu i zostanie poddany pod głosowanie. Jeśli Sejm przegłosuje poprawkę Senatu w zakresie prawa pracy, a Prezydent RP podpisze ustawę, wyżej wspomniane obowiązki pracodawcy w zakresie wdrożenia wewnętrznej procedury zgłoszeń oraz ochrony sygnalistów czy weryfikacja wewnętrznych procedur antymobbingowych i antydyskryminacyjnych utracą ważność.

Kiedy przepisy wejdą w życie

Zgodnie z projektem nowe przepisy miałyby wejść w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ich ogłoszenia. Wyjątkiem będą przepisy art. 5 ust. 4, art. 25 ust. 1 pkt 8 oraz przepisy rozdziału 4, które wejdą w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ich ogłoszenia.

Projekt ustawy nie zawiera wskazówek co do sposobu postępowania z wewnętrznymi procedurami dotyczącymi ochrony sygnalistów, które przedsiębiorcy ustalili samodzielnie. Nie ulega wątpliwości, że gdy takie przepisy w jakimkolwiek aspekcie okażą się sprzeczne z ustawą o sygnalistach, będą musiały zostać uchylone.

Masz pytania? Skontaktuj się z nami

Angelika Stańko

Urszula Wójcik

Najnowsza Wiedza

Eco Focus #4

Milena Kazanowska-Kędzierska i Aleksandra Pinkas przyglądają się przygotowaniom polskich firm do wdrożenia unijnego rozporządzenia EUDR, którego celem jest przeciwdziałanie postępującej degradacji lasów.

Opłata od „małpek” – fala kontroli, korzystny wyrok i problemy przedsiębiorców

Niebawem będziemy obchodzić czwartą rocznicę wprowadzenia tej opłaty, co jest dobrą okazją do podsumowania jej skutków oraz wątpliwości związanych z jej stosowaniem. Dzisiaj widzimy bowiem, że wpływy z tego tytułu w żaden sposób nie korelują z wciąż spadającym wolumenem sprzedaży. A to wskazuje na istnienie systemowego problemu.

Wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę

12 września 2024 r., po negocjacjach w ramach Rady Dialogu Społecznego, Rada Ministrów, przyjęła Rozporządzenie w sprawie minimalnego wynagrodzenia za pracę i minimalnej wysokości stawki godzinowej w 2025 r.

Eco Focus #3

Milena Kazanowska-Kędzierska rozwiewa wątpliwości dotyczące unijnego rozporządzenia w zakresie wylesiania.

Sankcja kredytu darmowego

W polskich sądach jest już około 10 tysięcy pozwów kredytobiorców zarzucających bankom naruszenie przepisów Ustawy o kredycie konsumenckim. Pozwy te mogą stanowić podstawę do skorzystania z sankcji kredytu darmowego.

Zapraszamy do kontaktu:

Angelika Stańko

Angelika Stańko

Radca prawny / Starszy Prawnik / Prawo Pracy

+48 22 326 3400

a.stanko@kochanski.pl