Tarcza Antykryzysowa z perspektywy pracodawców

Aktualności> COVID19 | 2020-05-03

Ustawa z dnia 31 marca 2020r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020r., poz. 568) oraz ustawa z dnia 16 kwietnia 2020r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz. U. z 2020r. poz. 695) są elementami tzw. Tarczy Antykryzysowej, która w założeniu ustawodawcy ma stanowić wsparcie dla przedsiębiorców dotkniętych epidemią COVID-19.

Z perspektywy pracodawcy istotne są następujące rozwiązania:

Dofinansowanie do wynagrodzeń z FGŚP w przypadku przestoju ekonomicznego

• Przedsiębiorca, u którego wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie COVID-19, może wystąpić o dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Ta forma dofinansowania dostępna jest bez względu na wielkość przedsiębiorstwa.
• Dofinansowanie uwzględnia nie tylko pracowników zatrudnionych na podstawie umów o pracę, ale również osoby zatrudnione na podstawie umów o pracę nakładczą, umów zlecenia oraz innych umów o świadczenie usług, do których stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Przedsiębiorca nie będzie się natomiast mógł ubiegać do dofinansowanie wynagrodzeń dla tzw. samozatrudnionych, tj. osób współpracujących na podstawie umów o świadczenie usług w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
• Warunkiem uzyskania dofinansowania jest spadek obrotów gospodarczych, rozumiany jako spadek sprzedaży towarów lub usług (w ujęciu ilościowym lub wartościowym), co najmniej o 15%, w przypadku porównania dwóch kolejnych miesięcy kalendarzowych w 2020 r. do analogicznego okresu w roku 2019, lub co najmniej o 25%, w przypadku porównania miesiąc do miesiąca w 2020 r.
• Dofinansowanie może być wypłacane przez okres przestoju ekonomicznego w następstwie wystąpienia COVID-19, przy czym okres dofinansowania wynosi maksymalnie 3 miesiące, przypadające od miesiąca złożenia wniosku (Rada Ministrów może przedłużyć ten okres).
• Przestój ekonomiczny oznacza, że pracownicy pozostają w gotowości do wykonania pracy, ale jej nie wykonują z przyczyn niedotyczących pracownika. Przestój ekonomiczny nie musi dotyczyć całego zakładu pracy i może obejmować poszczególne grupy pracowników.
• Zasady wprowadzenia przestoju ekonomicznego powinny zostać określone w porozumieniu zawartym pomiędzy pracodawcą a związkami zawodowymi lub przedstawicielami pracowników, jeśli w przedsiębiorstwie nie działają związki zawodowe. Zawarcie porozumienia jest jednym z warunków koniecznych dla wprowadzenia przestoju ekonomicznego oraz związanej z tym obniżki wynagrodzenia. Brak zgody związków zawodowych lub przedstawicieli pracowników na zawarcie porozumienia uniemożliwi wprowadzenie przestoju ekonomicznego i tym samym ubieganie się o dofinansowanie.
• W okresie przestoju ekonomicznego pracodawca wypłaca pracownikom obniżone wynagrodzenie. Wynagrodzenie może zostać obniżone do 50%, przy czym nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę, z uwzględnieniem wymiaru etatu danego pracownika (aktualnie 2.600 zł brutto w przypadku pełnego etatu).
• Pracodawca może złożyć wniosek o dofinansowanie wynagrodzenia każdego pracownika objętego przestojem ekonomicznym. Dofinansowanie w takim przypadku wynosi 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy, oraz kwotę składek na ubezpieczenie społeczne należnych od pracodawcy od kwoty dofinansowania. Dofinansowanie do wynagrodzenia zatrudnionego na pełen etat wyniesie zatem 1.300 zł + składki na ubezpieczenie (233,09 zł). W przypadku niepełnego etatu kwota dofinansowania jest odpowiednio przeliczana.
• Możliwość uzyskania dofinansowania jest wyłączona w odniesieniu do pracowników lepiej zarabiających, tj. takich, których wynagrodzenie z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku od dofinansowanie przekroczyło 300% przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego przez GUS. Aktualnie z dofinansowania wyłączeni są pracownicy zarabiający powyżej 15.595,74 zł brutto.
• Celem dofinansowania jest ochrona miejsc pracy. Dlatego pracodawcy, którzy skorzystają z tej formy pomocy nie będą mogli wypowiedzieć umów z przyczyn niedotyczących pracownika w okresie pobierania dofinansowania. Oznacza to, że możliwość restrukturyzacji zatrudnienia może zostać zablokowana maksymalnie na 3 miesięcy (tj. 3 miesiące pobierania dofinansowania).

Dofinansowanie do wynagrodzeń z FGŚP w przypadku obniżenia wymiaru czasu pracy

• Przedsiębiorca może również wystąpić o dofinansowanie ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na wynagrodzenia pracowników objętych obniżonym wymiarem czasu pracy.
• Kryteria uzyskania dofinansowania są analogiczne, jak w przypadku dofinansowania w związku z przestojem ekonomicznym, tj. spadek obrotów gospodarczych w następstwie COVID-19 na poziomie co najmniej 15% lub 25%, konieczność zawarcia porozumienia ze stroną społeczną, okres dofinansowania maksymalnie do 3 miesięcy, ograniczenia w zwalnianiu pracowników przez okres dofinansowania.
• Pracodawcy dotknięci spadkiem obrotów mogą obniżyć wymiar czasu pracy pracowników maksymalnie o 20%, ale tylko do 0.5 etatu.
• Skutkiem obniżenia wymiaru czasu pracy obniżeniu ulegnie także proporcjonalnie wynagrodzenie za pracę, przy czym obniżone wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy (w przypadku pełnego etatu, jeśli wymiar czasu pracy zostanie obniżony o 20%, wynagrodzenie za pracę nie może być niższe niż 2.080 zł brutto).
• Dofinansowanie w takim przypadku wynosi 50% obniżonego wynagrodzenia za pracę, jednak nie więcej niż 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez GUS, obowiązującego na dzień złożenia wniosku o dofinansowanie (aktualnie 2.079 zł) + składki na ubezpieczenie (373,27 zł).
• Podobnie, jak w przypadku przestoju ekonomicznego, możliwość uzyskania dofinansowania jest wyłączona w odniesieniu do pracowników zarabiający powyżej 15.595,74 zł brutto.

Dofinansowanie wynagrodzeń dla pracowników z Funduszu Pracy

• Przedsiębiorca, u którego wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie COVID-19, może wystąpić o dofinansowanie wynagrodzenia pracowników oraz należnych od tych wynagrodzeń składek na ubezpieczenia społeczne na podstawie umowy zawartej z właściwym starostą. Dofinansowanie to będzie finansowane ze środków Funduszu Pracy. Należy przy tym pamiętać, że o ile o dofinansowanie z FGŚP mogą się ubiegać wszyscy pracodawcy, dofinansowanie z Funduszu Pracy jest zarezerwowane wyłącznie dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorców.
• Wysokość dofinansowania jest zróżnicowana i w przypadku spadku obrotów gospodarczych o co najmniej:
  • 30% – wynosi sumę 50% wynagrodzeń pracowników objętych wnioskiem wraz ze składkami, jednak nie więcej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia (tj. 1.300 zł) powiększonego o składki na ubezpieczenia społeczne od pracodawcy w odniesieniu do każdego pracownika;
  • 50% – wynosi sumę 70% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem wraz ze składkami, jednak nie więcej niż 70% kwoty minimalnego wynagrodzenia (tj. 1.820 zł), powiększonego o składki na ubezpieczenia społeczne od pracodawcy, w odniesieniu do każdego pracownika;
  • 80% – wynosi sumę 90% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem wraz ze składkami, jednak nie więcej niż 90% kwoty minimalnego wynagrodzenia (tj. 2.340 zł), powiększonego o składki na ubezpieczenia społeczne od pracodawcy, w odniesieniu do każdego pracownika.
• Spadek obrotów gospodarczych liczony jest na podstawie stosunku łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających po 1 stycznia 2020 r. w porównaniu do analogicznych 2 kolejnych miesięcy w poprzednim roku.
• Dofinansowanie przysługuje zarówno do wynagrodzenia pracownika etatowego, jak i wynagrodzenia osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę nakładczą, umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług.
• Dofinansowanie będzie przyznawane na okres do 3 miesięcy przypadających od miesiąca złożenia wniosku i wypłacane w okresach miesięcznych na podstawie umowy zawieranej z właściwym starostą.
• Wniosek o dofinansowanie należy złożyć do powiatowego urzędu pracy właściwego ze względu na miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia naboru.
• Pracodawcy, którzy skorzystają z tej formy pomocy będą zobowiązani do zatrudniania pracowników objętych umową przez okres dofinansowania, pod rygorem zwrotu pobranego dofinansowania.
• Przedsiębiorca nie może otrzymać dofinansowania w części, w której te same koszty zostały albo zostaną sfinansowane z innych środków publicznych, co de facto wyklucza możliwość wystąpienia o dofinansowanie, jeśli na tych samych pracowników pracodawca uzyskał dofinansowanie z FGŚP.

Uelastycznienie czasu pracy oraz zmiany warunków zatrudnienia

• Pracodawcy, u których nastąpił spadek obrotów w następstwie wystąpienia COVID-19 i którzy nie zalegają z płatnością ZUS i podatków, mogą skrócić nieprzerwany odpoczynek dobowy z co najmniej 11 godzin do nie mniej niż 8 godzin, i nieprzerwany odpoczynek tygodniowy z co najmniej 35 godzin do nie mniej niż 32 godzin.
• Dodatkowo, w drodze porozumienia zawieranego ze związkami zawodowymi lub, wobec braku związków, z przedstawicielami pracowników, pracodawcy (u których wystąpił spadek obrotów) mogą wprowadzić rozwiązania zwiększające elastyczność w zakresie czasu pracy i warunków zatrudnienia.
• Porozumienie może dotyczyć:
  • wprowadzenia systemu równoważnego czasu pracy, w którym dopuszcza się przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 12 miesięcy (przedłużony dobowy wymiar czasu pracy może jest wówczas równoważony krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach lub dniami wolnymi od pracy);
  • stosowania mniej korzystnych warunków zatrudnienia pracowników niż wynikające z umów o pracę zawartych
    z tymi pracownikami.
• Kopia zawartego porozumienia powinna być przekazana przez pracodawcę właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy w terminie 5 dni roboczych od dnia jego zawarcia.
• Warunkiem możliwości zastosowania ww. form uelastycznienia czasu pracy oraz zmiany warunków zatrudnienia jest wystąpienie w następstwie COVID-19 spadku obrotów gospodarczych rozumianego jako spadek sprzedaży towarów lub usług (w ujęciu ilościowym lub wartościowym) co najmniej o 15%, w przypadku porównania dwóch kolejnych miesięcy kalendarzowych w 2020 r. do analogicznego okresu w roku 2019, lub co najmniej o 25%, w przypadku porównania miesiąc do miesiąca w 2020 r.

Odroczenie terminu zapłaty zaliczki na podatek dochodowy

• Obowiązek zapłaty zaliczek od przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, od zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego, a także od przychodów z tytułu wykonywanych usług na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło oraz z tytułu praw autorskich i pokrewnych pobranych w marcu i kwietniu 2020 r. został odroczony do 1 czerwca 2020 r. pod warunkiem, że płatnicy ponieśli negatywne konsekwencje ekonomiczne z powodu COVID-19.

Zawieszenie badań lekarskich

• Wykonywanie okresowych badań lekarskich pracowników zostało czasowo zawieszone. Badania te będą musiały zostać wykonane w terminie nie dłuższym niż 60 dni po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii.
• Wstępne oraz kontrolne badania lekarskie powinny być wykonywane, ale dopuszczono ich wykonanie przez lekarza innego niż lekarz medycyny pracy, a także zdalnie.
• W okresie stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii oraz przez kolejne 60 dni po ich odwołaniu, przedłużona zostaje ważność badań lekarskich (wstępnych, kontrolnych, okresowych), które utraciły swoją ważność po dniu 7 marca 2020 r.

Szkolenia BHP

• Możliwość przeprowadzenia szkoleń wstępnych BHP w całości za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, za wyjątkiem instruktażu stanowiskowego dla niektórych grup pracowników (np. pracownika na stanowisku robotniczym).
• Przedłużony jest termin na przeprowadzenie okresowego szkolenia BHP: w przypadku, gdy termin przeprowadzenia tego szkolenia przypada w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego / stanu epidemii lub w okresie 30 dni od dnia odwołania ww. stanów, termin ten zostaje wydłużony do 60. dnia od dnia odwołania ww. stanów

Świadczenie postojowe

• Osoby prowadzące działalność gospodarczą (samozatrudnieni), jak również zatrudnieni na podstawie umów cywilnoprawnych, jeśli działalność ta lub umowa są ich jedynym tytułem do ubezpieczenia społecznego, mogą wystąpić z wnioskiem do ZUS o przyznanie im świadczenia postojowego. Świadczenia finansowane będą z Funduszu Pracy.
• Z wnioskiem o świadczenie postojowe można wystąpić, gdy w następstwie wystąpienia COVID-19 doszło do przestoju w prowadzeniu działalności, odpowiednio przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą albo przez zleceniodawcę lub zamawiającego, z którymi została zawarta umowa cywilnoprawna.
• Warunkiem przyznania świadczenia postojowego dla osoby prowadzącej działalność gospodarczej jest zawieszenie działalności po 31 stycznia 2020 r., a w przypadku braku zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej, co najmniej 15% spadek przychodu w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku w stosunku do przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc. Świadczenia postojowe przysługują wyłącznie osobom, które rozpoczęły prowadzenie działalności gospodarczej przed 1 lutego 2020 r.
• Osoby wykonujące umowy cywilnoprawne mogą się ubiegać o świadczenie postojowe, jeśli umowa cywilnoprawna została zawarta przed dniem 1 kwietnia 2020 r.
• W przypadku umowy cywilnoprawnej świadczenie postojowe nie przysługuje, jeśli w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku wnioskodawca uzyskał przychód przekraczający 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału (aktualnie 15.595,74 zł brutto). Ograniczenie to nie obowiązuje przy osobach prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.
• Świadczenie jednorazowe przyznawane jest co do zasady w wysokości 80% kwoty minimalnego wynagrodzenia, czyli 2.080 zł. Kwota ta jest nieoskładkowana i nieopodatkowana.
• W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą opodatkowanych w formie karty podatkowej, świadczenie postojowe wynosi 1.300 zł.
• W przypadku osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych, jeśli suma ich przychodów z umów cywilnoprawnych z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku wynosi mniej niż 1.300 zł, świadczenie postojowe przysługuje w wysokości sumy wynagrodzeń z tytułu wykonywania tych umów cywilnoprawnych.
• Świadczenie postojowe może zostać wypłacone ponownie ale nie więcej niż trzykrotnie.

Jednorazowa pożyczka dla mikroprzedsiębiorcy

• Mikroprzedsiębiorca (zatrudniający mniej niż 10 pracowników, którego roczny obrót netto nie przekracza 2 mln euro) może wystąpić do powiatowego urzędu pracy z wnioskiem o udzielenie jednorazowej pożyczki (do 5.000 zł) na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności. O pożyczkę mogą wystąpić tylko ci mikroprzedsiębiorcy, którzy prowadzili działalność gospodarczą przed 1 marca 2020 r.
• Pożyczka udzielana jest na podstawie umowy zawieranej ze starostą, ze środków Funduszu Pracy. Wnioski można składać po ogłoszeniu naboru przez dyrektora powiatowego urzędu pracy.
• Pożyczka udzielana jest na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy, z karencją w spłacie kapitału wraz z odsetkami przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki.
• Jeśli przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki mikroprzedsiębiorca będzie prowadził działalność gospodarczą, pożyczka wraz z odsetkami może zostać na jego wniosek umorzona. W takim przypadku, przychód z umorzenia pożyczki nie stanowi przychodu w rozumieniu przepisów podatkowych.

Zwolnienie z płatności składek do ZUS

• Przedsiębiorcy zgłaszający do ZUS mniej niż 10 ubezpieczonych (przedsiębiorca plus 9 osób zatrudnionych) mogą wnioskować do ZUS o zwolnienie z obowiązku opłacenia całości składek należnych za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 maja 2020 r. Dotyczy to także samozatrudnionych, o ile ich przychód nie przekraczał 15.681 zł brutto (300% przeciętnego wynagrodzenia).
• Natomiast przedsiębiorcy zgłaszający do ZUS od 10 do 49 ubezpieczonych mogą wnioskować do ZUS o zwolnienie z obowiązku opłacenia składek należnych za okres od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 31 maja 2020 r. w wysokości 50% łącznej kwoty należności z tytułu tych składek.
• Liczbę osób zgłoszonych do ubezpieczeń przez płatnika składek ustala się w zależności od tego, kiedy ubezpieczeni zostali zgłoszeni do ubezpieczeń społecznych:
  • przed dniem 1 lutego 2020 r. i na dzień 29 lutego 2020 r.;
  • w okresie od 1 do 29 lutego 2020 r. i na dzień 31 marca 2020 r.;
  • w okresie od 1 do 31 marca 2020 r. i na dzień 30 kwietnia 2020 r.
• Ze zwolnienia ze składek do ZUS nie skorzystają przedsiębiorcy, którzy znajdowali się w trudnej sytuacji w grudniu 2019 r. i nie regulowali należności, w tym składek pobieranych przez ZUS.

Pobyt i zatrudnienie cudzoziemców

• Wydłużone zostały okresy ważności dokumentów legalizujących pobyt cudzoziemca w Polsce. Jeżeli upływ terminu ważności zezwolenia na pobyt, okresu bezwizowego, wizy krajowej lub też wizy Schengen przypada w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, termin ten (termin ważności) ulega przedłużeniu do 30. dnia po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego / epidemii. W takim przypadku pobyt cudzoziemca w Polsce jest dalej legalny i nie ma potrzeby uzyskiwania w tym zakresie dodatkowych dokumentów.
• Wydłużony został także okres świadczenia pracy w Polsce przez cudzoziemców na podstawie jednolitego zezwolenia na pobyt i pracę, zezwolenia na pracę, zezwolenia na pracę sezonową czy też oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Podobnie jak w przypadku dokumentów legalizujących pobyt, jeśli upływ terminu ważności zezwolenia na pobyt i pracę, zezwolenia na pracę (także sezonową) lub oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy przypada na okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, okres ważności ww. zezwoleń ulega przedłużeniu do 30. dnia następującego po dniu odwołania ww. stanów (tego stanu, który obowiązywał jako ostatni).

Czasowe zniesienie opłaty prolongacyjnej w należnościach z tytułu składek do ZUS

• Przedsiębiorca nie musi płacić opłaty prolongacyjnej z tytułu rozłożenia na raty lub odroczenia zapłaty należności z tytułu składek ZUS lub podatków (składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i FEP, odsetek za zwłokę, kosztów egzekucyjnych, kosztów upomnienia i dodatkowej opłaty), należnych za okres od 1 stycznia 2020 r., pod warunkiem złożenia wniosku o odroczenie lub rozłożenie na raty w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego / stanu epidemii, bądź w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu.

Przesunięcie terminów zawarcia umowy o zarządzanie PPK i umowy o prowadzenie PPK

• Podmioty zatrudniające, które od 1 stycznia 2020 r. zostały objęte ustawą o pracowniczych planach kapitałowych, mają wydłużony czas na zawarcie umowy dotyczących PPK. I tak, umowa o zarządzanie PPK powinna zostać zawarta do 27 października 2020 r., a umowa o prowadzenie PPK do 10 listopada 2020 r.
• Zmiana terminów dotyczy wyłącznie pracodawców z drugiego etapu wdrożenia PPK, tj. tych podmiotów, które 30 czerwca 2019 r. zatrudniały co najmniej 50 osób.

Dofinansowanie dla pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne

• Przedsiębiorca zatrudniający osoby niepełnosprawne dostanie większe dofinansowanie do wynagrodzeń dla pracowników, które będzie wypłacane już od kwietnia 2020 r.
• W przypadku osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności dofinansowanie wzrośnie do 1950 zł, a w przypadku osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności – do 1200 zł.
• W przypadku osób z orzeczoną chorobą psychiczną, upośledzeniem umysłowym, całościowym zaburzeniem rozwojowym, epilepsją lub niewidomych, przedsiębiorcy otrzymają dodatkowe dofinansowanie w wysokości: 1200 zł w przypadku osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, 900 zł w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności i 600 zł w przypadku osób ze stopniem lekkim.

SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI

Anna Gwiazda
Radca prawny, Partner, Szef Praktyki Prawa Pracy
T: +48 660 765 903
E: a.gwiazda@kochanski.pl