Gaz ziemny jako „paliwo przejściowe” w drodze do pełnej transformacji energetycznej w Europie miał pomóc w stopniowym ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych. Ten światły ekologicznie cel należy poddać jednak ponownej weryfikacji. Zwłaszcza w sytuacji, gdy zmiany na rynku gazu mogą uderzyć w opłacalność nowych inwestycji gazowych wytwórczych, a trwałe utrudnienia w dostępie do tego surowca mogą nawet uniemożliwić ich nieprzerwane i efektywne działanie.
Przestawienie funkcjonowania gospodarki w dużym stopniu opierającej się właśnie na „błękitnym paliwie” nie jest przy tym możliwe z dnia na dzień. Szukając nowych alternatyw, oprócz pozyskania brakujących póki co miliardów metrów sześciennych gazu z innych źródeł, konieczne będzie obranie nowych kierunków w celu zapewnienia dalszego bezpieczeństwa energetycznego.
O ile przyjęta strategia dywersyfikacji źródeł pozyskiwania gazu częściowo uspokaja obawy, że gazu miałoby zabraknąć, o tyle istotnym jest by już dziś zadać sobie pytanie – co dalej? Doświadczenia omawianego incydentu mogą wpłynąć na strukturę miksu energetycznego Polski, zwiększając nacisk na wytwarzanie energii mniej zależnej od dostaw surowców z zagranicy, takiej jak np. energia atomowa czy odnawialna.
Przy tym, wstrzymanie dostaw gazu do Polski rodzi liczne pytania z czysto prawnego punktu widzenia. To przede wszystkim kwestie należytego wykonywania kontraktu na jego dostawę, czy też kwestie korporacyjne związane z podejmowaniem decyzji w spółce będącej właścicielem polskiej części gazociągu tranzytowego Jamał-Europa.
O ile istnieje realna szansa na podtrzymanie względnie niezakłóconych dostaw gazu, o tyle prawdopodobne podwyżki cen mogą zmienić preferencje prawodawcy i inwestorów co do przyszłych kierunków rozwoju sektora energetycznego. Możliwym jest, że nadzieje dotychczas pokładane w gazie zostaną przeniesione np. w intensywniejszy rozwój OZE lub technologii wodorowych. Pod znakiem zapytania stoją jednak w szczególności realizowane inwestycje gazowe wytwórcze, które były planowane w Polsce lub są już na zaawansowanych etapach realizacji. Ich działalność zostanie prawdopodobnie w największym stopniu dotknięta nowopowstałą sytuacją na międzynarodowym rynku gazu.
Kilka tygodni temu Praktyka Energetyki, Infrastruktury i Środowiska Kochanski & Partners analizowała konsekwencje dla polskiej gospodarki związane ze wstrzymaniem dostaw gazu w ramach kontraktu jamalskiego. Wydarzenie to rozpoczęło szeroko zakrojoną debatę polityczną, społeczną i prawną co do skutków, których Polacy mogą spodziewać się w niedalekiej przyszłości.
Źródło: Cykl „Okiem Eksperta”, którego wydawcą jest Stowarzyszenie „Z energią o prawie”
https://zeop.pl/wstrzymanie-dostaw-gazociagiem-jamalskim/
Masz pytania? Skontaktuj się z autorami
Katarzyna Ziółkowska
Bartosz Brzyski
