Milena Kazanowska-Kędzierska odpowiada na pytania dotyczące rozporządzenia EUDR, tym razem skupiając się na konsekwencjach, jakie grożą przedsiębiorcom za nieprzestrzeganie tych regulacji oraz systemie kontroli.
To kluczowe informacje dla wszystkich firm, którzy muszą przygotować się do nowych przepisów dotyczących wylesiania, czyli produkcji opartej na wykorzystaniu bydła, kakao, kawy, palmy olejowej, kauczuku, soi i drewna.
Jakie kary grożą przedsiębiorcom za naruszenie postanowień Rozporządzenia?
Przypomnijmy, że każdy kraj UE samodzielnie ustali, jak dokładnie będzie karać firmy, które nie będą przestrzegały nowych przepisów.
Unia podaje zaledwie ogólne ramy i maksymalne wysokości kar, ale szczegółowe zasady ich nakładania będą różnić się w zależności od konkretnego kraju i przyjętego modelu.
W Polsce, jak dotąd, żadne przepisy wykonawcze w tym zakresie nie zostały ani przyjęte, ani nawet przedstawione, niemniej jednak samo Rozporządzenie wskazuje katalog kar grożących za naruszenia, można zatem przyjąć, że polski ustawodawca zaproponuje zbliżony system.
Zgodnie z Rozporządzeniem kary obejmują:
- Grzywny proporcjonalne do szkód dla środowiska, do wartości odnośnych towarów lub odnośnych produktów, których to dotyczy[1]; w przypadku osoby prawnej maksymalna kwota takiej grzywny wynosi co najmniej 4 proc. łącznego rocznego obrotu osiągniętego przez PODMIOT lub PODMIOT HANDLOWY w całej Unii w roku finansowym poprzedzającym decyzję o nałożeniu grzywny[2]
- Konfiskatę odnośnych produktów, których dotyczy naruszenie
- Konfiskatę dochodów uzyskanych z transakcji obejmujących odnośne produkty
- Czasowe wykluczenie (na okres maksymalnie 12 miesięcy) z procedur udzielania zamówień oraz z dostępu do finansowania publicznego, w tym procedur przetargowych, dotacji i koncesji
- W przypadku poważnego naruszenia lub powtarzających się naruszeń czasowy zakaz wprowadzania do obrotu lub udostępniania odnośnych towarów i odnośnych produktów na rynku lub ich wywozu
- W przypadku jak powyżej, zakaz stosowania uproszczonej należytej staranności[3]
Kto będzie odpowiedzialny za kontrole przedsiębiorców w zakresie przestrzegania Rozporządzenia EUDR?
Do 30 grudnia 2023 r. państwa członkowskie miały obowiązek zgłosić Komisji nazwy, adresy i informacje kontaktowe właściwych organów odpowiedzialnych za kontrolę w zakresie przestrzegania postanowień Rozporządzenia.
Dane tych instytucji dostępne są na stronie Komisji. Jak dotąd jednak (według stanu na 9 października 2024 r). Polska nie wskazała właściwego urzędu.
Co będzie kontrolowane?
- System należytej staranności oraz wszystkie składające się na niego procedury
- Dokumentację i zapisy monitorujące funkcjonowanie systemu oraz zgodność konkretnego odnośnego produktu z Rozporządzeniem
W przypadku wykrycia potencjalnej niegodności EUDR kontrolujący będzie uprawniony m.in. do podjęcia środków tymczasowych, takich jak:
- Zajęcie odnośnych towarów lub produktów
- Zawieszenie wprowadzania/ udostępniania/ wywozu takich towarów lub produktów do obrotu
Warto pamiętać.
W naszej ocenie, w związku z tym, że, po pierwsze, wdrażanie Rozporządzenia jest jeszcze na bardzo wczesnym etapie, a po drugie, już dziś obserwujemy znaczące opóźnienia w zakresie przyjęcia krajowych regulacji, musimy na bieżąco monitorować to, co dzieje się w tym obszarze. I to zarówno na poziomie UE, jak i lokalnym.
Zobacz też pierwszy odcinek naszego cyklu, w którym szczegółowo wyjaśniliśmy podstawowe pojęcia związane z rozporządzeniem EUDR, omówiliśmy różnice między „podmiotem” a „podmiotem handlowym” i przedstawiliśmy listę towarów objętych nowymi przepisami.
W Eco Focus #1 znajdziesz też aktualne informacje na temat terminów wdrożenia.
Masz pytania? Skontaktuj się z nami
[1] Poziom takich grzywien wylicza się w taki sposób, aby zapewnić, by skutecznie pozbawiały one podmioty, które są odpowiedzialne za naruszenia, korzyści ekonomicznych uzyskanych w wyniku dopuszczenia się przez nie naruszeń, oraz stopniowo zwiększa się poziom takich grzywien w przypadku powtarzających się naruszeń.
[2] Obliczonej zgodnie z wyliczeniem całkowitego obrotu dla przedsiębiorstw ustanowionym w art. 5 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 139/2004 i zostaje, w razie potrzeby, podwyższona, aby przekraczała potencjalnie uzyskaną korzyść ekonomiczną.
[3] Określonej w art. 13 Rozporządzenia 2023/1115.