Zaznacz stronę

Charakter czasowy sankcji utraty prawa głosu

27 września 2022 | Aktualności, Wiedza

Sankcją za naruszenie obowiązków notyfikacyjnych, o których mowa w art. 69 ust. 1 pkt 1 Ustawy o Ofercie*, związanych ze zmianą stanu posiadania ogólnej liczby głosów w spółce przez akcjonariuszy działających w porozumieniu, o którym stanowi art. 87 ust. 1 pkt 5 Ustawy, jest sankcja utraty prawa głosu – uregulowana w art. 89 ust. 1 pkt 1 („sankcja”).

Ustawodawca nie określił jednak wprost, czy i ewentualnie kiedy dochodzi do ustania sankcji – kwestia ta zatem budzi wątpliwości w środowisku prawniczym.

Kiedy wygasa sankcja za naruszenie obowiązków notyfikacyjnych

W doktrynie spotkać można się z dwoma poglądami.

Pierwszy z nich zakłada, że sankcja wygasa jedynie ze zbyciem akcji przez objętego nią akcjonariusza na rzecz podmiotu trzeciego. Nabywcą akcji nie może być podmiot zależny akcjonariusza, który dopuścił się naruszenia obowiązków notyfikacyjnych.

Według drugiego sankcja wygasa wraz ze spóźnionym wypełnieniem obowiązków notyfikacyjnych.

Ze względów opisanych poniżej autorzy niniejszego artykułu zdecydowanie opowiadają się za pierwszą z tych koncepcji.

Możliwość sanacji i gradacja sankcji

Po pierwsze art. 89 ust. 1 pkt 1 Ustawy o Ofercie nie przewiduje możliwości sanacji sankcji.

Gdyby intencją ustawodawcy było jej wprowadzenie, uregulowałby powyższy przepis analogicznie do treści art. 89 ust. 2, który wprost dopuszcza usunięcie sankcji na skutek następczego wykonania obowiązków wezwaniowych. Jednak ustawodawca odstąpił od takiej regulacji, zatem nie sposób przyjąć możliwości sanacji sankcji.

Po drugie, analiza przepisów Ustawy o Ofercie prowadzi do wniosku, że celem ustawodawcy było ustanowienie gradacji sankcji w niej przewidzianych.

I tak, za naruszenie art. 73 ust. 2 i 3 oraz art. 74 ust. 2 i 5 Ustawy legislator przewidział sankcję na wszystkich akcjach akcjonariusza, którą można sanować wskutek notyfikacji.

Jednak za naruszenie art. 69 ust. 1 pkt 1 oraz art. 79 Ustawy nie przewidział możliwości dokonania sanacji.

Bezterminowy charakter sankcji

Po trzecie, porównanie treści art. 89 ust. 1 pkt 1 Ustawy z treścią art. 6 § 5 zd. 3 k.s.h wskazuje na bezterminowy charakter sankcji. Ten ostatni przepis dosłownie wręcz zakreśla ramy czasowe sankcji, czyli niemożności wykonywania prawa głosu na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy, czego z kolei nie można się doszukać w przypadku art. 89 ust. 1 pkt 1 Ustawy.

Po czwarte, wbrew niektórym twierdzeniom bezterminowy charakter sankcji jest całkowicie proporcjonalny, bowiem:

  • dotyczy ona nie wszystkich, lecz wyłącznie akcji objętych naruszeniem;
  • ponadto dopuszczenie możliwości sanowania sankcji w momencie dokonania notyfikacji prowadzi do wniosku, że art. 69 ust. 1 pkt 1, (który nakazuje dokonać notyfikacji w terminie niezwłocznym, nie później niż 4 dni roboczych od zdarzenia lub czynności powodującej przekroczenie danego progu) byłby całkowicie iluzoryczny, gdyż akcjonariusz dowolnie decydowałby o tym, kiedy dokonać notyfikacji.

Zapewnienie inwestorom dostępu do pełnej informacji

Po piąte, przepis art. 89 ust. 1 pkt 1 Ustawy należy interpretować w duchu jego beneficjenta. Celem tego zapisu jest zapewnienie inwestorom dostępu do pełnej informacji na temat faktycznego rozkładu sił w spółce, co może stanowić przesłankę dla podejmowania decyzji inwestycyjnych.

Powyższy cel najlepiej realizuje koncepcja bezterminowego charakteru sankcji. Przyjęcie odmiennej koncepcji zagrażałoby bezpieczeństwu obrotu prawnego.

Wreszcie, uznanie, że sankcja ma charakter terminowy stwarzałoby znakomite pole do różnych manipulacji, których celem byłoby stworzenie pozoru, że akcjonariusze nie działają już w porozumieniu.

Może to być sytuacja, w której akcjonariusze objęci porozumieniem tworzą fikcję różnego głosowania w poszczególnych sprawach (z reguły w mniej istotnych) albo „teatr” rzekomo istniejących pomiędzy nimi konfliktów. Mamy tu więc do czynienia z przypadkiem obejścia prawa, tj. art. 87 ust. 1 pkt 5 Ustawy, gdy akcjonariusze chcą stworzyć pozór, że nie głosują zgodnie na walnym zgromadzeniu spółki publicznej, ani nie prowadzą razem trwałej polityki wobec spółki.

Bezterminowy charakter sankcji – podsumowanie

W obecnym stanie prawnym analiza przepisów Ustawy o ofercie prowadzi do wniosku, że sankcja ma charakter bezterminowy, tj. ustaje dopiero z chwilą zbycia akcji na rzecz podmiotu trzeciego względem zbywającego akcjonariusza.

Być może, de lege ferenda, ustawodawca powinien wprost określić moment wygaśnięcia sankcji, jednakże dopóki tego nie zrobi ma ona charakter bezterminowy.

Słowniczek

*Ustawa z 29 lipca 2005 roku o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych ­– „Ustawa o Ofercie” lub „Ustawa

 

Masz pytania? Skontaktuj się z autorami.

Dominik Karkoszka, Aneta Serowik, Rafał Rapala


Zobacz inne publikacje z obszaru prawa korporacyjnego

Projekt nowelizacji Kodeksu Spółek Handlowych

Nowelizacja Kodeksu Spółek Handlowych – Business Judgement Rule i interes grupy spółek

Najnowsza Wiedza

Zapraszamy do kontaktu:

Rafał Rapala

Rafał Rapala

Radca prawny, Partner, Prawo Korporacyjne, Konflikty Właścicielskie

+48 608 444 650

r.rapala@kochanski.pl

Aneta Serowik

Aneta Serowik

Adwokat / Partner / Prawo Korporacyjne

+48 728 432 412

a.serowik@kochanski.pl

Dominik Karkoszka

Dominik Karkoszka

Radca Prawny, Starszy Prawnik

+48 608 317 340

d.karkoszka@kochanski.pl